United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples (in Atikamekw)


PDF Version

Orocawatamowin e ki nespitapwaniwok nete General Assembly 13 Kakone pisimw 2007

[Aka soka kitci iciticahikatek Committee (A/61/L.67 and Add.1))]

61/295. United Nations Declaration Nehirowisiwok otci otiperitamowiniwaw

Kitci mawotcihitowin,

E kanawapatcikatek e ici nataweritakik aniki Human Rights Council orocawatamowin 1/2 29 otehimin pisimw 2006Footnote 1 e ki oreritakik aniki United Nations Declaration Nehirowisiwok otci otiperitamowiniwaw

E mikawasitcitcikatek orocawatamowin 61/178 20 pitcipipon pisimw 2006 e ki ici oreritcikatek wewerita kitci kanawapatcikatek acitc kitci oreritcikatek nihe acitc kitci tapi ickwa aikatek awocamec kitci kokwetcikemonaniwok nihe otci acitc wewerita kitci kictakaniwok epwamoci ickwaparik nikotwasoniwin acitc peikw Otamirotamowin,

Otapinam United Nations Declaration Nehirowisiwok otci otiperitamowiniwaw neta tca acotcictew e ici acotcitakaniwok ohwe masinahikan ka ki ici orocawaniawok.

107th plenary meeting
13 kakone pisimw 2007

Acotcictew
United Nations Declaration Nehirowisiwok otci otiperitamowiniwaw

Kitci mawotcihitowin,

E nosanetakaniwok tan ke ici matcaniwok acitc ke nikanictek neta Charter of the United Nations acitc kitci nosanehakik aniki States ka acterik e ici miparinik e itasinatek nihe the Charter,

E tapwetakok Nehirowisiwok tapickotc e iteritakositcik mitowi kotakahik iriniwok acitc e tapwetakik matci pitoc e itaritisotc iriniw tan kotc e icinakositc kitci kicterimitisotc tan e ici otirosotc acitc kitci kicterimakaniwitc tan kotc e icinakositc,

E tapwetakok kaie kaskina iriniwok witcitaw tan pitoc e icinakok acitc tan e ici micikisimakak irinisiwinik acitc otirosowininak enko kitciwe ka ici kicteritakositc iriniw ota askik,

E tapwetakok kirika kaskina ka iteritakositc kitci iterimakaniwitc iriniw, tan e ici otamirotc acitc e ici nikanictatc otiteritakosiwin iriniw nihe e kanawapatcikatek kekw otirosowin e ici aimihatc tan kotc e ici asperitakositc nama icinakon ka itwaniwok cikeritcikewin nama apatatc irakonikewinik nihe actew kitci actamakaniwok patahamowin kecpin nihe e pimotemakak,

E koski tapwetakok nehirowisiwok e mekwatc wi tapwerimitisotcik nama acteriw kitci anowerimakaniwitcik tepirak e ici mareritakositcik,

E otamickakotcik kaskina nehirowisiwok aka mia e ki otci aiteritakositcik esko weckatc apitc ka pe takocinitc ka wapisitc acitc apitc ka maninamowakaniwitcik otaskiwaw kaskina ka ici otinamatisotc kekwariw notcimik acitc e ki kipohamowakaniwitc tan wir e aitotakipan otaskik tekaci kaie aka e ki otci mirakaniwitc wir tipirawe kitci coriakatisotc e ici takonik askik,

E kiskeritakok patam kitci nosanehikatek acitc kitci nikanictakaniwok tan e ici tiperitamasotc nehirowisiw acitc tan wa ici mihitisotc wir tipirawe acitc kitci coriakatisotc owitci irinima kitci miro mihatc otirosowin kitci nakataweritak kaie okackitawin e ici pakoserimotc, otatisokan, otapweritamowin acitc anihwe kirowe otaski wa ici mitatc tan e ici tiperitak,

E kiskeritakok kaie patam otcitakotc wipatcikan kata kicteritcikatew otiperitamowiniwaw nehirowisiwok e itasinatek kitci masinahikanik nespitapwe masinahikan ka icinikatek tan ka ki ici orocawatakik mamo the States,

E kicteritakok kaketin e mihitisotcik nehirowisiwok kitci pekinakotatcik e ici oripihitisotcik omihitisowiniwak, e ici coriaketcik e ici witcihatcik otirinimiwaw acitc otirosowiiwak kitci poniparinik e ici tipanirakaniwitcik acitc e ici mitceritakositcik kaskina wiec e aisparitcik,

E kiskeritakok e ici tiperitakok aniki nehirowisiwok tan kotc e aiciwepasitcik wirawaw acitc otaskiwaw kaie ka ici coriaketcik kata kictapatcitawok kitci motatakik okiskinohamakewiniwaw, otirosowiniwaw kaskina ka ici kackitatcik opimatisiwiniwak kaie awocamec kata weriwok tan kotc e ici wi mihitisotcik,

E kanawapatcikatek okiskeritamowiniwaw kitci kicteritakok kaie otirosowiniwaw ka ici kackitatcik opimatisiwiniwak witcitamakaniw awocamec kinowec kitci motetatcik e ici waskackakotcik kitci miro mitatcik,

E kicawatcitakaniwok e ici witcihemakak kaketin e mikawasitatakik askik aniki nehirowisiwok kitci pekinakonik kitci nahiparik e coriakaniwok kitci witcihakaniwitcik iriniwok kitci nisostatonaniwok acitc kitci miro aimihitonaniwok e ici witci irinimitonaniwok kaskina ota askik,

E kanawapatcikatek kitci nihe witcica otiperitamowin acitc nehirowi otenak kitci nosanehikatek tan e ici opikahawasotc, okiskinohamatawasowin, kiskinohamasowin acitc tan wa ici mirwatcitahatc onitcanica mirerimowinik tan kotc e itasinatek ke ici mihakaniwitcik kaskina awacak,

E iteritakok e itasinatek kitci masinahikanik nespitapwe masinahikan e ki orocawatcikatek mamo States acitc nehirowisiwok itactew atita enko kirowe ka nosanehikatek ka kicteritakok acitc ka nosanehikatek kitci ota askik misiwe e irikokoskamikak,

E iteritakok kaie anihi kitci masinahikanik nespitapwe masinahikan e ki orocawatcikatek tan kotc ke ici otamirotatakik enko ke nikanictek e nakickotatotcik nehirowisiwok mamo States,

E kiskeritcikatek nihe la Charter of the United Nations, the International Covenant nihe e ici tapitcik e itactek coriakewinik e ici witcihakaniwitcik iriniwokFootnote 2 acitc otirosowininak acitc anaha International Covenant nte e ici aspictek Civil and Political Rights2, anihe kirika Vienna Declaration and Programme of ActionFootnote 3, witamokw e kice kicteritakonik kaskina niheriw kitci takonik wirawaw tipirawe kitci orocawatamasotcik tan wa ici mihitisotcik acitc kitci mitatcik ocoriakewiniwaw tan wa ici witcihatcik otirinimiwaw acitc otirosowiniwaw,

E kiskeritakok nama takon tekaci e masinatek neta Declaration kitci anowetakok nehirowisiwok tan e ici orakonitisotcik kekotc e wi ici mihitisotcik nehe e nosanehikatek international law,

E kiskeritakok tan e icinakonik nehirowisiw e ici tiperimitisotc tan e itasinatek neta Declaration kata miro aimihitotcik acitc kitci nahitatotcik mamo the State nihe tca kaie kitci nosanetakaniwok icikwiskw aimihitowin pekatc kitci arimwaniwok acitc kitci kicterimitonaniwok kitci apatak tan e ici kicteritakositc iriniw aka kitci motemakak pakanimitowin,

E wikosimikatek aniki States kitci nosanetatcik acitc kitci motatakik kaskina ka itasinaterik kitci otamirotatcik nehirowisiwa otci niheriw kitci apatcitatcik kaskina ka itasinaterik kirowe niheriw iriniw ka acterik kitci miwotakaniwonik kitci kokwetcikemotc acitc kitci witcihiwetc aniki kirika ka acterik ke witcihakaniwitcik,

E kicawatcictek aniki the United Nations micta kicteritakoniw otirapasiwiniwaw acitc kitci nosanehak,

E kiskeritakok nihe ka masinatek neta Declaration kitciwe nihe ke ici otamironaniwok kitci nahiparik acitc kitci pamitcicihikatek kaie kitci miro kanaweritcikatek otiperitamowin iriniw acitc e ici pakiteritakositc opimatisiwinik nehirowisiw acitc kitci aitakonik ke ki aitotisketc ke witcihikotc United Nations otci nihe,

E kanawapatcikatek acitc koski tapwetakok nehirowisiwok otci acteriw kitci miroparitcik aka kitci pakanirakaniwitcik otiperitamowiniwak ote e irikokoskamikak acitc takoniw otiperitamowiniwaw nehirowisiwok mamo kitci aritisotcik opimatisiwiniwak otci kitci mirwatcitatcik acitc kitci mirerimotcik e nehirowisitcik,

E kanawapatcikatek e icinakonik opimatisiwiniwaw nehirowisiwok papitoc e icinakonik tan kotc e ici aitaciketcik e ici otaskitcik patam kaie nihe kanawapatcikateriw tan pitoc e ici pimatisitcik kaie papitoc e itatisokasotcik kaie papitoc e icinakonik otirosowiniwaw,

Kitci anisko tapwewin naha United Nations Declaration niheriw otiperitamowiniwaw nehirowisiwok otci ekote e masinatek irikik asko ke ici mamo otamironaniwok kitci mirowinakok acitc kitci kicterimitonaniwok,

Article 1

Kaskina nehirowisiwok acteriw mamo kekotc tepirak peikw awik kitci mirerimotc e pimatisiwaketc kaskina niheriw otiperitamowiniw ka masinaterik acitc kitciwe e tapwetakok neta the Charter of the United Nations, the Universal Declaration otiperitamowiniwawFootnote 4 acitc international human rights law.

Article 2

Nehirowisiwok iriniwok kekotc peikw awik pikiteritakosiw nicike acitc icikwiskw iteritakosiw kaskina awik nte e ici wapamakaniwitc nama kata ki pitoc wiec iterimakaniwiw tan kotc e ici nakositc acitc tan e ici otirosowitc tan kotc e otci nehirowisiwitc,

Article 3

Nehirowisiwok acteriw wirawaw tipirawe kitci mihitisotc. Nihe tca e aspictek tiperitamowin witcikemakan tan mia ke icikapowihakaniwitc iriniw wirawaw maka tca kata mihitisowok coriakewinik, witcihiwewinik acitc otirosowinik.

Article 4

Nehirowisiwok acteriw wirawaw mekwatc e wi tipirawe wi mihitisotcik acteriw kitci actamasotc ke ici mihitisotc acitc wir tipirawe kitci kaskina ka takickakotc otirapatcitawin kekotc petak otacikewinik ka acterik kitci ki otci coriakemakanik ka otamirotatc.

Article 5

Nehirowisiwok acteriw kitci kanaweritakik acitc kitci mackowatatcik ka ici otamirotcik kaskina ke ki witcihikotcik e witcihatcik iriniwa acitc otirosowiniwak aric kitci kanaweritakik otiperitamowiniwaw kecpin enkweriw ka ki ici oreritakik nte kitci ici motetatcik mihitisowiniw coriakewinik, witcihiwewinik acitc otirosowinik nte itekera the State.

Article 6

Kaskina nehirowisiw acteriw kitci kiskeritakonik otirosowin.

Article 7

1. Kaskina nehirowisiw acteriw kitci pimatisitcik kitci kicteritakonik owiaw, omitoneritcikan, tan wa ici pimatisitc acitc kitci mirwatcitatc.

2. Kaskina nehirowisiw acteriw kotc ke icinikasotcik kitci pimatisitc tan kotc wa ici miworitisotc kitci pekaterimotc kitci mirwatcitac e ici nehirowisiwitc aka kaie kitci wi actamowakaniwitc kitci tcakinetc kekotc kotakeriw macihiwewiniw peikon kaie nihe ka maninamowakaniwitc onitcanica pitoc wiec e wi arakaniwiritci.

Article 8

1. Kaskina nehirowisiw acteriw aka kitci nekasimakaniwitc kekotc ekockatc kitci totowakaniwitc kekwariw kekotc kitci wi pikopitakaniwitc.

2. Aniki States actawok kekwariw kitci witcihiwetcik acitc kitci minowatcitatcik e miroparinik niheriw otci:

a) Kaskina kekwan kekotc ka wi pikotamowakaniwitcik e ici pimatisitcik tan kotc e ici iriniwitcik kekotc otirosowiniwaw tan kotc e ici tapicinitcik;

b) Kaskina kekwan ka wi pikopiciwekak kitci maninamowakaniwitcik e ici otaskitcik kekotc ka ici kackitamasowaketcik;

c) Kaskina kekwan ka wi atikerakaniwitcik tepirak kitci pikotamowakaniwitcik kitci macihiwetakaniwitcik tan kotc e icinakonik otiperitamowiniwaw;

d) Kaskina tan ke ici matcitotowakaniwitcik kekotc ekockatc kekwariw e totowakaniwitcik;

e) Kaskina kekwariw kitci mitci aitakaniwitcik wirawaw otci tepirak awocamec kitci mareritakositcik

Article 9

Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci otenawesitc tan kotc e icinakonik otirosowin ite kaie e ici masinasotc ekote e acterik kaie wir kitci ici kicteritakositc. Tekaci nama taka ki tipanirakaniwiw tan e itacterik kaie wir otiperitamowin.

Article 10

Kaskina nehirowisiwok nama acteriw kitci akitetcicohwakaniwitcik otaskiwak e pa aitaciketcik. Tekaci nama kata ki tapickowakaniwiw ite e pa taciketc aka e takok naskamowin – ite kotc e icinakok kekotc e kiskeritakok – kaskina nehirowisiwok kata tapictowakaniwok mia irikik kekotc tan kotc ke ici nahiparinik ke ici tapictowakaniwitc.

Article 11

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci nakataweritakik acitc kitci kiwe pimatcitatcik onehirowatisiwiniwaw, otirosowiniwaw acitc otitatcihowiniwaw. Acteriw kaie kitci kanaweritakik, kitci nakataweritakik acitc kitci ocitatcik mawotcihitowiniw e wapatariwetcik weckatc mekwat acitc nikanik ke itatcihotcik mitowi ko ka ici monihikaniwok ka ici atisokemakak, ocitakana, tesinikana, kicteritamowina, kaskina kekwan ka wi kiskeritamotariwaniwok nehirowisiwinak.

2. Aniki States patam kata kicikaso tan ka ki ici onactasotc kitci kekwariw kitci miroparinik kitci pa nta kokwetcimatc nehirowisiwa kaskina aniheriw e ici tatak otirosowinik omitoneritcikanik otahimihewinik ka ki maninamowakaniwitcik aka watc e ki otci kokwetcimakaniwitcik nama kaie ki otci naskamowok ni kitci aitotowakaniwitcik ekoni kotc ka ki ici aitotowakaniwitcik otirosowiniwak kaie opimatisiwiniwak.

Article 12

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci nokotatcik acitc kitci motetatcik okiskeritamowiniwaw acitc kitci kiskinohamaketcik otitatcihiwiniwaw otahimihewiniwaw otirosowiniwaw matci kaie kitci kataritisotcik e pimatisiwaketcik; kitci apatcitatcik otirapatcitawiniwaw; acteriw kaie kitci kiwetatcik oskankekanimiwaw e ki miskaterik.

2. Aniki States nanakatcitawok kaskina irapatcitcikaniw acitc oskankekaniw wirawaw kitci kanaweritakik mia kitci aitotcikaterik aka kitci onitinik acitc miro kiwetakaniwonik nte nehirowisi otenak aka arotc kitci aitotcikaterik aniki ka wi kiwetatcik otanamiwak.

Article 13

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci matcitatcik acitc kitci apatcitatcik kaie kitci kiwe miratcik onitcaniciwaw otatisokaniwaw acitc otarimwewiniwaw kirika otitatcitcihoniwaw e motci arimwetcik kaie ka itasinahiketcik acitc omasinahikaniwaw kaie kitci kanaweritakik oticinikasowiniwaw kaie e icinikaterik mia otenamiwaw.

2. Aniki States actawok mia kitci totcikaterik acitc aniki nehirowisiwok kitci miro nisitotakik acitc kitci miro nisitotawakaniwitcik tan wa ici mitatcik otiperitamowiniwaw acitc e ici tipaskonakik matci kaie actamowakaniwok ke itectamakotcik kekotc kotak kekwariw ke witcihikotcik.

Article 14

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci actatcik acitc kitci nanakatcitatcik wirawaw ka ici tiperitakik ka mitamatisotcik kaie okiskinohamatowikamikowaw otarimwewiniwaw kitci apatcitatcik kitci miro kiskinohamatawasotcik tan kotc e icinakonik otirosowiniwaw kitci icinakotatcik.

2. Kaskina nehirowisiwok kirowe aniki awacak kotc e tato piponesitcik kitci kiskinohamowakaniwitcik tante kotc e ici takok kiskinohamatowikiwam nte otenak aka kitci tipan arakaniwitc.

3. Aniki States e kokwetcimatcik nehirowisiwa oreritamok mia kitci icimiworakaniwitcik awacak aniki kirowe otenak ka taciketcik kaie kitci kiskinohamowakaniwitcik tan kotc e icinakonik otirosowiniwaw kaie peikon otarimwewiniwaw kitci nikanictakaniwonik.

Article 15

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci ici kiskinohamowakaniwitcik tan wirawaw e icinakonik otirosowiniwaw acitc ke ici tipatcimoctowakaniwitcik kitci tapitinik otirosowinik acitc otitatcihowiniwak kaie otatisokaniwak tan kotc e ici kiskerimitisotcik.

2. Aniki States actawok mia kitci icinakonik e kokwetcimatcik nehirowisiwa acitc e witcihatcik kitci poniparinik mareritcikewiniw acitc macihiwewiniw kaie kitci pakanictatcik cikeritcikewiniw, niheriw kirowe ka wi otamirotatcik kitci mirerimitonaniwonik mamo e tacikaniwok aka kitci takok akohitowin tapickotc witci iriniwok.

Article 16

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci actatcik tan ke icinakonik otipatcimowiniwaw otarimwewiniwak acitc kitci takonik okitotakaniwaw acitc kitci apatcitatcik kotakeriw ka ici tipatcimowakaniwok emitcikocicik aka kitci tipan arakaniwitcik.

2. Aniki States actawok miro kekwariw ka ici tipatcimowaketcik kitci miro takickakotcik kaie wirawaw nehirowisiwok. Aniki States actawok kitci ici tipatcimowaketcik tan kotc wirawaw e wi ici arimwetcik kaie wikosimiwew kotakahi ka tipatcimoritci kitci miwotatcik tan nehirowisiw e ici wapatak kaie wir.

Article 17

1. Kaskina nehirowisiwok, iriniwok acitc ka otenawesitcik acteriw kitci mirerimowaketcik tan ka ki ici actakaniwok orocowewin kaskina otamirowinik.

2. Acteriw States kitci kokwetcikemotc acitc e witcihatc nehirowisiwa kitci actamatisoritci tan wa ici miro nakatawerimatc onitcanica aka kitci osami metowakatakaniwiritci e wi coriakewakaniwok acitc kotak kekwan ka koctatikok kekotc kitci otamickakotc okiskinohamatawasowinik kaie opimatisiwiniwak owiak, omitoneritcikaniwak, otaiciwerimowiniwak acitc tan e icinakonik tipirawe okiskinohamatawasowiniwaw nikanik e ici kanawapatak enkweriw ke nosanehikaterik.

3. Kaskina nehirowisiwok acteriw aka kitci tipan arakaniwitc otamirowinik itekera acteriw kaie wir mia kitci ici otamirohakaniwitc kaie tan ke ici kicikwakaniwitc.

Article 18

Kaskina nehirowisiwok acteriw kaie wirawaw kitci apitc kekwariw e oreritcikaterik kecpin e acterik otiperitamowinik matci kata arewok awiriwa ke atoskectamakotcik tan kotc wirawaw e ici wapatakik acteriw kaie wirawaw kitci ocitatcik tan ke ici irakonitisotcik tan wirawaw e ici kiskerimitisotcik kitci miro orocawatisotcik.

Article 19

Aniki States aimihitowok acitc miro witcihewok kaskina nehirowisiwa- ite ici aspictatcik wirawaw otarotakanikiwamiwaw- epwamoci otapinakik kitci motemakanik kitci orocawatamowiniw aniki otci kaskina nehirowisiwok ke takickakotcik patama e kiskeritamotariwetcik epwamoci motetakaniwonik werita e tipatcimotcik kitci miro kiskeritakonik.

Article 20

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci kanaweritakik acitc kitci matcatatcik ke ici otamirotcik acitc ke coriakatisowaketcik kaie iriniwok otci kitci actamatisotcik kitci miro kanawerimitisotcik kitci otci pimatisiwaketcik kaie aka kekwariw kitci otamickakotcik e coriakatisowaketcik kaie otitatcihowiniwak kekotc kotak kekwariw.

2. Kaskina nehirowisiwok kecpin e ki maninamowakaniwitcik ka pimatisiwaketcik acteriw kitci tapictowakaniwitcik icikwiskw kaie mia irikik.

Article 21

1. Kaskina nehirowisok acteriw aka tekaci kitci tipan arakaniwitcik kitci pekinakotatcik opimatisiwiniwaw tan e ici coriakatitisotcik acitc tan e ici pimatcihotcik nte kiskinohamatowikamikok, otamirowinik, e kiwe actakaniwok kitci kekwan acitc manikewinik kaie natokohowinik acitc ke ici nakatawerimakaniwitcik iriniwok.

2. Aniki States actawok miro kekwariw tan kotc ke ici miroparinik awocamec kitci nahinakonik opimatisiwiniwak tan kotc wa ici coriakatisotcik acitc tan wa ici miro kanawerimitisotcik nehirowisiwok. Kitci kekwariw actamowakaniwok ke ki witcihikowaketcik aniki ka kiceatisitcik, iskwewok, ka ocki pimatisitcik, awacak acitc aniki ka akositcik kekotc ka maskisitcik nehirowisiwok.

Article 22

1. Kitci kekwariw actamowakaniwok ke witcihikowaketcik aniki patam kotak kekociciriw ka apatcitatcik ka kiceatisitcik, iskwewok, ka ocki pimatisitcik, awacak acitc aniki ka akositcik kekotc ka maskisitcik nehirowisiwok neta e itasinatek Declaration.

2. Aniki States actawok e kokwetcimatcik nehirowisiwa kitci miro kanawerimakaniwitcik iskwewok acitc awacak tekaci aka kitci takonik macihiwewiniw kaie aka tipan kitci arakaniwitcik actakaniwoniw wewerita kitci kanaweritakositcik.

Article 23

Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci orisinahakik acitc kitci actatcik ke nikanictatcik tan wirawaw e ici pimatcisiwaketcik kitci mirokitcik. Kitciwe acteriw kitci witcihiwetcik e orisinahikaterik tan ke ici natokohakaniwitcik mekwatc e orisinahikaterik masinahikaniw tan ke icinakonik akosiwinik, manikewinik kekotc kotak kewariw e takickakotcik coriakewinik kekotc opimatisiwiniwak tipirawe wirawaw kitci mihitisowaketcik.

Article 24

1. Kaskina nehirowiswok acteriw kitci apatcitatcik omackikimiwaw acitc kitci kanaweritakik tan wirawaw e ici natokohotcik kitci miro kanaweritakik omackikiwatikomiwaw, awesisik acitc ka ici takok askik kitci pimatcihowaketcik. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci apatcitatcik aka kitci tipan arakaniwitcik kaskina e ici takickakotcik kitci miro pimatisitcik e ici iriniwitcik.

2. Kaskina nehirowisiwok acteriw icikwiskw kitci mirerimowaketcik tan kotc e ici pimatisitcik acitc omitoneritcikaniwak. Aniki States actawok kitci miroparinik tan kotc ke ici otamirotatcik kitci pekinakonik wa ici wikotcitamatisotcik.

Article 25

Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci kanaweritakik acitc kitci sokitatcik omantowatisowiniwaw askik e ici tapititatcik kaie nipik acitc kaskina kotakeriw ka tiperitakik acitc ka takickakotcik esko micta weckatc kaie kitci miro kanaweritamatisotcik nikanik e ici kanawapatakik.

Article 26

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci kanaweritakik otaskiwaw acitc ka ici aitakonik kitci pimatisiwaketcik ka ici apatcitatcik kekotc ka ki ici nakataweritakik.

2. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci tiperitakik kitci apatcitatcik kitci kisteritakik otaskiwaw wirawaw meka niheriw otiperitamowiniwaw kaie otacikewiniwaw esko micta weckatc ki mitawok acitc ki pimatisiwakewok mocak e ki miro kanaweritakik.

3. Aniki States actamowew tapwetamowiniw acitc nakataweritamowiniw e otaskitcik nehirowisiwok tan kotc e iteritakositcik acitc tan e irapatcitatcik. Nihe tapweritamowin actew mia kitci ici motemakak tan kotc e ici pimatisiwaketc acitc tan ka ki ici motemakak orocawatamowinik aniki otci nehirowisiwok ka takickakotcik.

Article 27

Aniki States kata actawok acitc kata nosanehamok e kokwetcimatcik nehirowisiwa ka takickakotcik mia kitci ici motetakaniwonik tan kotc e iteritakositcik kaskina kitci apatak kitci irakonikewin acitc otirosowinik acitc opimatcihowinik kaie nehirowisiw orocawatamowin kitci apatanik kaskina okiskeritamowin aski e arimotcikatek kaie kaskina otiperitamowin nehirowisiw kaie peikon aniki ka tiperitakik ka taciketcik otaskiwak kitci motemakak nihe tiperitamowin. Kaskina nehirowisiwok acteriw kaie wirawaw kitci witcihiwetcik e motetakaniwok.

Article 28

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci kiwe ocitakaniwonik kitci kiwe kanawapatcikatek e koski otamirotakaniwok kecpin aka e miroparik kitci motci kicikwakaniwitcik otaskiwaw otci ka ki ici tiperitakik weckatc kekotc ka ki taciketcik kekotc ka ki maskimakaniwitcik otacikewiniwaw aka tca watc e ki otci kokwetcimakaniwitcik ekoni kotc tepirak ka ici manickowakaniwitcik ka ici tacikewaspan.

2. Kecpin aric wirawaw oreritakawe tan ke ici tapictowakaniwitcik niheriw otaskiwaw tan kotc e ici tipikitakik ke ici tapictowakaniwitcik tan kotc wirawaw e icinakonik orocowewiniwaw kekotc kotak kekwariw ke ki ici tapistowakaniwitcik ka ki ici takickakotcik.

Article 29

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci miro kanaweritakik acitc kitci nakataweritakik otacikewiniwaw acitc tan e ici ocihimakanik otaskiwaw kitci mirokinik. Ekotca nta aniki States ocitaw acitc actaw orisinahikaniw ke ici witcihatc nehirowisiwa tekaci aka tipan kitci aratc tan kotc ke ici witcihatc ke ici otamiroritci.

2. Aniki States actawok kitci miroparinik aka kitci takok kekocic e koctatikok aka kaie kitci actakaniwok neta e ici otaskitc nehirowisiw aka e ki otci kokwetcimakaniwitc wir tipirawe kitci oreritak tan wa ici irakonikaterik.

3. Aniki States oreritamok tan kotc e itacterik kitci miro kanaweritak orisinahikaniw kitci nakataweritakonik acitc kitci nanakatcitakaniwonik kitci awocamec miro pimatisitc nehirowisiw aka kitci takonik akosiwiniw kaie wirawaw tipirawe kitci mitatcik acitc mia kitci ici motetatcik.

Article 30

1. Nama kata ki apatcitawok cimakanici iriniwok nehirowisi askiriw kitci nta kokwetcitawaketcik patam e ki takok orocawatamowin tan ke irapatcitakaniwok e ki ici naheritakik nehirowisiwok e ki kokwetcimakaniwitcik e ki aimihitotananiwok tan ke totakik neta askik.

2. Aniki States actawok wewerita kitci aimihitonaniwok mamo nehirowisiwok e ki arakaniwitcik awin aniki ke witapimiwetcik e aiarimwaniwok e ki orisinahiketek tan ke ici orocatacikatek tan ke irapatak anihe askik acitc tan wa irapatcitatcik cimakanicak niheriw askiriw.

Article 31

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci miro kanaweritakik kitci nakataweritakik acitc awocamec kitci nokotatcik onametawiniwaw acitc okiskeritamowiniwaw tan kotc e ici witakik wirawaw kekwariw acitc tan e ici nokotatcik okiskeritamowiniwaw acitc tan e aitotakik kaie otirosowiniwaw tan e ici witcihitisotcik acitc okitikaniwaw, omackikimiwaw, tan e ici kiskeritakik kaskina notcimik otatisokaniwaw, omirohowiniwaw, ometowewiniwaw kaskina e ici kackitatcik kekwariw e ocitatcik acitc e ici metowehiwetcik. Acteriw kirika kitci nakataweritakik kitci nanakatcitatcik kitci ocitatcik awocamec kitci nakataweritakaik omitoneritcikaniwaw e ici kackitatcik kekwariw kaskina okiskeritamowiniwaw acitc kaskina ka ki ici kackitatcik esko micta weckatc.

2. E aimihakaniwitcik kaskina nehirowisiwok States actaw miro kekwariw kitci kiskeritakok acitc kitci kanaweritcikatek kaie kitci nakataweritcikatek ohwi kaskina.

Article 32

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci orisinahakik acitc kitci actatcik kekwariw ke nikanictatcik ke ici otamirowaketcik awocamec kitci kicteritakok tan e irapatak aski acitc kaskina ka ici aitakok.

2. Aniki States kokwetcimew kaskina nehirowisiwa ka takickakoritci acitc witcihiwew icikwiskw aniheriw ka ki arakaniwiritci kitci ahimiweritci kitci takonik naskamowiniw mia kitci ititakonik, epwamoci mia ici naskamonaniwok tan ke ici otamironaniwok neta askik acitc tan ke ki ici kickeritakok ke ici otamironaniwok kaskina ka ici takok neta askik acitc tan ke iti irapatak tan ka iti irakonikatek kekotc kotak kekwan.

3. Aniki States actawok kekwariw ke miroparinik kitci kiwe ocitamakanik icikwiskw ke ici otamironaniwok neta askik aka kitci onactasomakak enko anihe ke nikanictakaniwok ekote ke ici orisinahikaniwok aski e arimotcikatek ke ici coriakewakaniwok, opimatisiwin iriniw, otirosowin acitc otahimihewatisiwin.

Article 33

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci oreritakik tan kotc ke ici nehirowisiwitc kekotc tante ke ici tapicik nehirowisiwinik tan kotc e ici e iterimotc acitc tan e icinakonik onehirowiwatisiwin, opimatcihowin aka tca nte kitci otamihikotc kekwariw irakonikewinik kirika niheriw the States otirakonikewin.

2. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci oreritakik tan ke icinakonik ka mitatcik acitc kitci oreritakik awin neta ke otamirotcik tan kotc wirawaw e ici otamirotatakik.

Article 34

Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci kicteritakik kitci matcitatcik kitci kanaweritakik ka ici mitatcik acitc opimatcihowiniwaw, otahimihewiniwaw, opimatcihowiniwawacitc tan e ici mitatcik okiskeritamowiniwaw kiapatc ka takonik kaie tan e ici orakonitisotcik irinik e ici itapinaniwok tan e icinakonik opimatisiwin.

Article 35

Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci actamatisotc tan ke ititosketcik kaskina papeikw iriniwok otenamiwak.

Article 36

1. Kaskina nehirowisiwok kirowe aniki ka taciketcik pecotcik e ici takonik pitciskaniw kotak e ici askiwok acteriw kitci mitatcik acitc kitci aitakonik aimihitowiniw kitci witci otamiromitotcik tan kotc e ici witci nehirowimisimitotcik kitci aitakotatcik kitci nakickotatotcik kitci aimihatcik, otirosowiniwaw, ke ici mihitisotcik, ke ici coriakatisotcik acitc opimatisiwiniwaw kitci arimotamatotcik.

2. Aniki States oreritamok kitci aimihitonaniwonik acitc e witcihatcik nehirowisiwa kitci actatcik miro witcihitowiniw awocamec kitci wetak ke ici otamironaniwok acitc kitci motemakak.

Article 37

1. Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci kiskeritakonik kitci masinahikaniw kitci actakaniwok kitci nahitatonaniwok acitc States kekotc aniki ka takickakotcik mia kitci ici motetakaniwok acitc kitci kicteritak States acitc kitci nosanetatc tan e itasinaterik kitci masinahikaniw, nahitatowiniw acitc kotakahi ka acotcicteki kitci motemakak.

2. Nama kataki pitoc itemakatakaniwon Declaration kitci atciwinikatew neta ka itasinatek kekotc aka e wi tapwetcikatek neta ka masinatek nehirowisiw otci otiperitamowin neta kitci masinahikanik kekotc kotak kekwan.

Article 38

Aniki States oreritamok acitc kokwetcikemowok acitc witcihiwewok nehirowisiwa tan ke ici otamironaniwok actawok kaie irakonikewiniw ka itasinaterik kitci nosanetatcik ka itasinaterik neta Declaration.

Article 39

Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci witcihakaniwitcik coriak iekera acitc tan ke ici otamirotcik aniki nte States acitc nte kaskina ka ici takok witcihiwewinik kitci miro nosanehikatek neta ka iitasinatek Declaration.

Article 40

Kaskina nehirowisiwok acteriw kitci takonik icikwiskw witcihiwewiniw tan ke ici mitakaniwok aka kitci takok mitcipariwin acitc States kekotc kotak awik acitc tecikotc kitci nahipatcikatek kecpin e takok matcipariwin peikon kaie kitci takonik witcihiwewiniw kecpin aka mia e totowakaniwitc awik kekotc e mitcetitcik nehirowisiwok. Kaskina ke ici orocawaniwok nte kata ici aspictakaniwon opimatcihiwiniwak, otitatcihowiniwak, irakonikewinak, tipaskonikewinik nehirowisiwinak acitc anihi kaskina kotakahi iriniw irakonikewinik.

Article 41

Kaskina anihi ka atoskectakemakoki misiwe United Nations acitc kotakahi ka takoki kice okimawinik arotakana witcihiwemakan kitci motetakaniwok tan e itasinatek Declaration e ki nokotakaniwok kitci takok witcihiwewin acitc coriak itekera kitci otciparik ke witcihiwemakak. Kata takon ke natowi aitotcikatek awocamec kitci tatcik nehirowisiwok e witcihiwetcik e nanto kiskeritakok ke iti aictakaniwok.

Article 42

Aniki neta ka apitcik United Nations aniki kirowe net aka ici apitcik nehirowisiwok otci ka nahi kiskeritakik tan e isparinik ote askik acitc aniki States witcitawok kicteritamowiniw kaketin kitci motemakanik tan e itasinatek neta Declaration acitc nanakatcitawok kitci miroparinik ke ici motemakanik.

Article 43

Kaskina neta ka actek ke nosanetakaniwok ka itasinatek Declaration enko nihe kitci ki kirike motemakak ke nosanehikatek mirerimowinik acitc mirwatcitawinik nehirowisiwok otci ote kaskina e irikokoskamikak.

Article 44

Kaskina anihi ka actek ke icinakok acitc kitci miro pimatisinaniwok aka kitci tiperitakosinaniwok mia itasinatew Declaration kaskina nehirowisiwok otci acitc iriniwok kaie iskwewok.

Article 45

Nama kataki pitoc itemakatakaniwon Declaration mitowi kitci wi atciwinikatek nihe orocawatamowin tan kotc e icinakonik otiperitamowin nehirowisiw aci ki icinakon nihwe kekotc nikanik kata icinakon.

Article 46

1. Nama kataki pitoc itemakatakaniwon Declaration kitci wi itekaniwok neta kitci acotciparik any State, peikw oten, mitcet oten kekotc peikw awik kitci nta totak kekwariw aka e itasinaterik kitci totak neta Charter of the United Nations nama kaie kata wikosimiwew kekociciriw kitci totcikaterik kitci pikohikemakan aniki nte ka ici tapicinitcik sovereign states ka icinikatakaniwinitcik aka kaie kitci takickakemakak Wa ici otamironaniwok.

2. Nihe e kanawapatcikatek e itasinatek ke ici otamironaniwok Declaration ka itasinatek ka acterik iriniw otiperitamowin acitc e ici pimatisitc aka e tiperitasitc enko ke nosanehikatek. E kanawapatcikatek e itasinatek ke ici otamironaniwok Declaration enko nihe ka actakaniwok irakonikewin icikwiskw kitci miwotakaniwok tan e itasinatek misiwe nte iriniw irakonikewin e kanawapatcikatek iriniw otci. Kaskina anihi ka itasinatek aka ka actek ke totcikatek tepirak actakaniwon kitci kiskeritakok kitci motemakak kicteritamowin iriniw acitc witci iriniw acitc mia icikwiskw kitci ici miwotakaniwok ka actek ke nikanictakaniwok ite e ici iriniskak.

3. Kaskina anihi ka masinateki neta Declaration itemakatakaniwon mia kitci ici nisitotakok irakonikewin kaie tipaskonikewinik acitc kicteritamowinik kitci ici aspitcinaniwok peikon iriniw kaie aka kitci takok tipan actamowin icikwiskw kitci ici motetakaniwok.