Déclaration des Nations Unies sur les droits des peuples autochtones (en Denesuline)

---

Version PDF

T’a Nations Unies Nı̨h bąnı́ dene ɂełts’eradı nąne hoɂa Denededłı̨ne t’a Bek’anota ha yatı nedhe holı

Ɂeją ɂası detł’ıs si t’ą losı ɂedeba yełtsı horelɂı̨h de ba hoɂąsı, t’ą losı dene kalyé tth’ı́ dene ha hoɂa kulı nanı̨ ha due sı, t’oho losı dene ha hołé hadé dene ha hoɂąsı ɂedırı ɂerıthł’ıs nedhe dene ha holı̨ sı ku ɂedų beghą kohondı́ dezą.

Ku ɂedırı hųłtsı nets’edı́ sı: • t’a hołé sı hotıe boghųłnı̨ t’a ɂełtth’ı́ ɂerıhtł’ıs nełtsı hadé boghedı́ hoɂą; • ku t’a detł’ıs sı bek’e sı horelyų beł hawųle la t’a ɂerıhtł’ıs nełtsı ha sı, ɂeyı heł t’ą dene yerı̨tł’ıs tth’ı́ beł hu; ɂeyı chu • ɂedırı t’a ɂerıhtł’ıs nełtsı sı t’ą betł’esı hotthé hołtsı̨ sı dek’erųtł’ıs ɂedırı Canada nask’at’a t’ą K’oldé bets’ı̨ɂąne holı̨ sı chu t’ą̨ Canada nask’athe t’ą K’oldé sı bets’ı̨ yatı gharé holı̨lé sı.

Ɂedırı nųłɂı̨h la ɂedırı dene yatı ɂa detł’ıs sı Canada nask’athe t’ą K’oldé bebası holı̨ kulı bets’ı̨lé sı. T’a yatı dene ɂa holı̨ sı Nations Unies ha dene k’oldé sı t’anı̨dhęn sı k’esı́ hılé ghonı̨.

Ku nanı̨ ha ɂedırı ɂerıhtł’ıs hegą hadé hotthé ts’ęn tth’u ɂedırı ministère de la Justice Canada hots’ı̨ k’oldé bedagharé dezą. ku ɂałų ɂeją ɂası detł’ıs beghą núsɂı̨h nıdhęn de, ɂedırı t’a k’oldé Justice Canada bets’ı̨ yatı nųłɂı̨h ɂeją tsątsąne benı̨ hųlı k’é: www.justice.gc.ca.

© T’a Ts’ekuı t’ak’oldher Reine ɂeją T’a dene ha hoɂą Canada bebası, t’ą́ ɂedırı ha k’oldher ministre de la Justice chu procureur général du Canada hots’ı̨ bebası́, 2020 nęnę k’e.

YATI NEDHÉ T’A HOLĮ
T’a Nations Unies Nı̨h bąnı́ dene ɂełts’eradı nąne hoɂa Denededłı̨ne t’a Bek’anota ha yatı nedhe holı̨

T’ątthé ɂedırı dene bebası́ holı̨ nı̨
T’a Nations Unies Nı̨h banı́ dene ɂełts’eradı
T’ą betł’esı Affaires économiques chu sociales
September 2007 nęnę k’é

T’a Dene horelyų ɂeła dełtth’ı́,

Ɂedırı honet’ı̨ t’a yatı ɂełghoręlya sı t’a Dene ba hoɂą ɂası ɂereltsı́ ha Dene ɂeła dełtth’ı k’ı t’a yatı behayaı̨tı 1/2 hanełt’e 29 juin 2006 nęnę k’e,^{Note de bas de page 1} ɂeyı gharé t’a Conseil k’oldé ɂęn dadı́ nı̨ t’a yatı́ detł’ıs Nations Unies nąne hoɂa1 Denededłı̨ne t’a Bek’anota ha yatı nedhe holı̨ sı hobası́,

T’a benahonı̨ ɂedırı t’a yatı behayaı̨tı 61/178 k’ı 20 décembre 2006 nęnę k’é, ɂeyı gharé yunadhé nųt’a ha danı̨dhı̨ nı̨ ɂedırı chu naılna ha t’a Yatı Nedhé holı̨ ba nųt’a ha ɂałų behayatı ha dene hel ɂedırı yatı hołe hoɂąsı beghą yatı dene hel, chu t’a nodher sı ɂeyer ts’ęn halyá nı̨ t’oho ɂedırı t’a soixante et unième hulta nayatı́ beląghé ts’ęn t’a Assemblée générale dene ɂełedeł hok’é,

Yehı̨łchú t’a Nations Unies Nı̨h banı́ dene ɂełts’eradı nąne hoɂa Denededłı̨ne t’a Bek’anota ha yatı nedhe holı̨ sı ɂedırı yé halyá nı̨ t’a yatı beghoręt’ą t’a dųhų t’a yatı behayaı̨tı sı yé.

107th hulta t’a nayaı̨tı́
13 septembre 2007 nęnę k’e

Yatı nedhe t’a holı̨

T’ą losı denededłı̨ne haralɂá sı ɂedırı Yatı Nedhé holı̨ ɂedırı ghą t’a T’a dene ha hoɂąsı hobebá

T’a Assemblée générale dene ɂełethedeł bets’ı̨ɂąnr holı̨,

Bedagharé ɂedırı t’a ɂası hołé chu yatı́ betł’esı hołe t’a yatı nedhé hots’ı̨ begharé dene ha nųt’ą́, chu sughuá honı̨dhęn t’a yatı holı̨ sı k’é ɂedırı t’a hołé hoɂąsı́ ɂedırı t’a hodı́ yatı́ ɂedırı ɂası hoghédı t’a Charte hulyé,

Ɂedırı bek’anotá ha horelyu dene t’ok’e losı naradé ɂełk’esı bek’anotá hoɂą, ku ɂedırı hel net’ı̨ hoɂą t’a t’a dene ha hoɂą sı horelyų dene ɂedų bel hoɂą k’anota hoɂą tthenę bel hoɂąsı ɂełk’esı net’ı̨ hoɂą, chu t’at’u ɂedų sı besuhudı́ hoɂą,

Ɂedırı bek’anotá chu horelyų dene t’a ɂası k’enadé sı tthenę sı t’a bech’alanıé chu t’ok’e naradé sı k’e ɂedı̨nı̨ benenę k’e ghare, ɂeyı ɂa t’a dene haralɂa sı tthenę sı ɂeyı hobebá horelyų besuhudı́ hoɂą ɂełk’esı́,

Ɂałų ɂedırı bek’anotá t’a bets’ı̨ ɂerıhtł’ıs nedhé holı̨ sı, ɂası k’enadé chu t’a nakoreldé sı dzı̨ne danełt’u ɂeyı dene huto t’ą ɂedırı dene ɂeyı t’ą ɂası k’enadé t’ok’é naradé sı chu t’a ɂası k’enaradé chu t’ąt’u dayałtı dąlı̨ due beneldhęn hoɂą hılé ɂedırı dene bech’alanı́e ɂedų dekulı́ due beneldhęn hoɂąhılé,

Ku ɂedırı hotıé net’ı̨ hu t’ą denededłı̨ne haralɂa sı, ɂeją t’a hołé hadé denededłı̨ne t’ok’e naradé sı dué haldhęn ha due sı t’ą hęlı̨ sı bası́,

Ku ɂeyı honet’ı̨ hadé t’ą yuné ɂası ka dadaghelɂá nı̨dé ɂedır ɂełk’ech’a ɂası t’a, inter alia, tthot’ı̨ne dene benęnę k’e nı̨deł t’a chu benęnę ch’ası dı̨deł ɂa chu t’ok’e nats’edé dąlı̨ hel, benęnę k’eyaghe chu bets’ı̨ ɂası beghą due halya, yet’a t’ok’e ɂası nakoreldé ba horená haja t’a dene ha hoɂąsı ɂedeba nakoreldé bets’ų nıts’ı̨deł ɂá,

Ku ɂedırı bek’anotá t’a ɂası kenaradé nı̨sı́ besuhudı́ chu ɂeyı yudaghé nı̨t’a hoɂą t’a bets’ı̨ hoɂą nısı́ t’a dene ha hoɂąsı t’at’u ɂedets’ęn k’oldé hu, nakoreldé chu t’ąt’u ɂası k’enadé chu t’a bech’alanıe nı̨sı hu, t’ąt’u dayałtı́ hu, behonıé chu t’at̨’u ɂası k’enadé dąlı, chu ɂedırı ttheré net’ı̨ hoɂą t’a dene ba hoɂąsı t’ok’e nats’edé chu bets’ı̨ ɂasıe heł,

Ku ɂedırı tth’ı́ bek’anota t’a kudąné ɂası k’enadé sı besuhudı́ chu yatı yunadhé nı̨t’a t’a dene ba hoɂąsı t’ok’e bel tsamba nałya yatı hųlı̨ sı hel, lımarshı chu t’a yatı nedhé gharé t’a hodı́ sı k’e besudı́ hoɂą,

Ku ɂedırı bel honı̨dhęn t’a ɂeyer honaré dene naradé sı ɂası nedhe ɂedeba nakoreldé hıjá sı dųhų, la bası hu, ɂedeba chu dene ch’alanı́e natser hanalyé chu yuné t’a dué haldhęn nı̨sı narıldé hozeldzaı horegothe hołé t’ą hęlı̨ ha chu yunadhé bet’a ɂası nezų nųt’a ha denededłı̨ne ba,

Ku ɂedırı hołé ha honı̨dhęn t’ok’e denededłı̨ne naradé sı benaré ɂası hołé de bel hoɂą t’ok’e nats’edé horelyų hel hoɂą, benęnę chu ɂası k’enats’edı de ɂeyı tsamba godhé ɂa ɂası dałtsı ha ɂedeba, bech’alanıe chu bets’ı̨ ɂası ba chu t’a ɂası dı̨ narałtı sı ba hołé ha ɂedırı yatı́ t’a,

Ɂedırı net’ı̨ hoɂą t’a besuhudı́ denededłı̨ne bebası t’a ba hoɂą ɂası henerenı̨ hu, bech’alanıe hel t’a ɂası k’enadé chu ɂełk’esı ɂası ba hołé chu benaré benęnę k’e t’a ɂası k’enats’ede hotıé boghedı hoɂą,

Hotıe ɂedırı honet’ı̨ hoɂą t’a ɂası hołtsı̨ sı ɂeyer honare t’a yuné ɂełets’elghal ghı̨lé t’a t’ok’e nats’edé chu horelyų ɂeyer honaré sehoɂą hoɂą ɂeyı ch’ası, la ha nakoreldé chu bel senųdhı́ chu t’a hok’enadé, besuhudı́ hoɂą chu horelyų ɂełnaré sehóɂą k’enats’edé chu dene ɂedırı nı̨h k’e ɂeła sughuá bel hoɂą de nezų ha,

Ku ɂedırı hotıe bek’anotá t’a dene ba hoɂą ɂedırı denededłı̨ne t’a ba hoɂą bekuę bası hu t’ok’e naradé bası hu t’ąt’u sekuı danı̨yé sı ɂeła hadayılé hoɂą t’ąt’u, t’a dene ba hoɂąsı k’e,

Ɂedırı tth’ı́ honet’ı̨ hu t’ą dene ba hoɂąso bets’ı̨ tsamba nałya yatı ye t’ats’edı sı hu, lımarshı chu ɂeyer honaré t’a ɂası begharé ɂası hołé hoɂą yatı t’a hodı́ chu ɂeyı nahıyé yatı́ dene hel chu t’ą k’oldé bel nı̨h bąnı honet’ı̨ hoɂą due bel hoɂą dé,

Ku ɂeyı hel ɂedırı honet’ı̨ t’a tsamba nałya yatı hu, lımarshı chu t’a honezı ɂası betł’esı ɂası hoɂą, chu t’a ɂeła ɂası k’enats’edé hu, horelyų t’a ɂeyı k’ey ɂası k’enats’edı k’ı chu t’a hodı́ sı gharé ɂası hołé hoɂą,

Ku ɂedırı honet’ı̨ t’a yatı nedhé begharé dene ha nųt’ą́ sı gharé de, t’a Pacte international Nı̨h bąnı̨ dene nakoreldé hodorelɂı̨h de ba nųt’a hoɂą, Horelyų ɂedeba chu Dene ch’alanı́e t’a dene ba hoɂąsı k’e^{Note de bas de page 2} chu t’a Pacte international Nı̨h banı̨ t’a yatı nedhe holı̨ sı Dene ha chu poliqutes k’e t’a dene ha hoɂąsı hel,² ɂeyı chu t’a Vienne Yatı Nedhé holı̨ chu T’a begharé ɂası ́Naılná yatıé,^{Note de bas de page 3} ɂedırı ts’edı́ sı t’a ɂedırı yatı nedhé bek’anotá ha t’a dene ɂedeba nakoreldher ba hoɂą horelyų dene beba, ku ɂedırı hel t’a ɂası ɂedets’ęn k’oldé ba nųt’a hu la ɂedeba nuɂá hu ɂedeba ɂası dałtsı hodorelɂı̨h de bets’edı́ hoɂą t’oho losı,

Ku ɂedırı tth’ı́ benanodher hoɂą ɂedırı Yatı Nedhé holı̨ k’ı bets’ų nı̨lyé ha dué t’oh dene t’air t’a ba hoɂąsı ɂedeba nakoreldher horelɂı̨h de, t’a yatı hołé sı nıh bąnı́ bek’anotá t’a yatı bet’a sehoɂą sı gharé,

Ɂedırı bek’oret’a t’a bek’anotá hadé t’a dene ba hoɂąsı ɂedırı Yatı Nedhé holı̨ sı ye t’ąt’u dene bel sehoɂąsı k’e hası̨ chu t’ąt’u ɂełts’eredı k’e tth’ı ha t’a benaré k’oldé naradé sı beł chu hoɂą, t’a yatı begharé sehoɂą yatı ɂa hu, t’a k’oldé beghae hu, hotıe besuhudı́ hoɂą dene ba t’a hoɂą ɂası ɂereltsı́ hadé, dué tth’ı́ haldhęn hoɂąlé t’ą hęlı̨ aa chu sughua bel ɂası hołé hoɂą,

Ku ɂedırı ts’edı́ hu t’a hodı́ hadé ɂedırı hel chu hotıé degharé ɂedırı yatı hel nųt’a hoɂą ɂası hoghedı hel, ku t’ą dene t’a ba hoɂą ɂası ɂereltsı́ ha nųt’a hoɂą̨ hoketł’a dene hel yatı hołe chu bets’edı hoɂą t’ą dene ɂeyer honaré naradé sı beł,

Ku ɂedırı bek’e yatı́ nı̨t’a hoɂą t’a Nations Unies Nı̨h bąnı́ dene ɂełts’eradı ɂedırı ɂası nedhé ba nųt’ą sı chu dene ts’enı̨ ba hoɂąsı hoketł’a chu yek’enı̨ t’a dene ba hoɂąsı horelyų ɂeyer honaré,

Ku ɂedırı nuheba ɂełtth’ı́ danıdhęn t’a Yatı Nedhé holı̨ sı horelyų dene yet’orełɂa ha holı̨ t’ą dene ba hoɂąsı chu t’a dene xa hoɂą chu t’a ɂełk’ech’a ɂası k’enadé ɂedırı t’a Nations Unies Nı̨h banı́ dene ɂełts’eradı k’e nųt’ą sı gharé yet’orełɂa ha,

Bek’anotá chu bek’oret’a ɂedırı denededłı̨ne t’a ba hoɂąsı t’ą ɂedırı dene dué haldhęn t’ą hęlı̨ ba bek’enáts’edé hoɂą hılé sı t’ą dene hęlı̨ sı bası ba hoɂą ɂası ɂereltsı́ hadé nı̨h bąnı bek’anótá sı ɂeyı t’a yatı bet’a sehoɂą k’e hoɂą, chu ɂeyı dene bets’ı̨ ɂası k’anotá hoɂąsı begharé ɂası k’enadé ɂeyı dene hęlı̨ sı k’e bel dué hané ch’a,

Ɂedırı tth’ı́ bek’anotá hoɂąt’a dene hel t’ahoɂąsı t’ok’e naradé sı ɂedų sı chu benęnę ɂedų dąlı̨ chu ɂeyı t’a bel t’ahuɂąsı horelyų ɂełk’esı net’ı̨ hoɂą hoketł’a chu ɂeyer naré naradé chu yuné bel t’anodher chu dene ch’alanıe horelyų ɂełk’esı net’ı̨ hoɂą ɂedırı yatı gharé,

Ɂedırı yatı k’oret’á sı t’ą ɂedırı Nations Unies Nı̨h banı́ dene ɂełts’eradı nąne hoɂat’a dene ba hoɂą Denededłı̨ne t’a Bek’anota ha yatı nedhe holı̨ sı besuhudı́ hoɂą begharé ɂası hoghedı́ hoɂą ɂa ɂełts’erádı chu ɂełk’oret’a ha begharé:

T’a detł’ıs 1

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı t’a ba hoɂą t’a bek’etł’a ts’ęn dene ha nezų chu ɂłea huto t’ą ɂedırı dene, of all dene t’a ba hoɂą ɂası ɂereltsı́ ha chu ɂeyı tthé t’a dene xa hoɂą t’ok’e bek’anota t’a yatı nedhé begharé dene ha nųt’ą́, t’a Universal Yatı Nedhé holı̨ of Dene t’a ba hoɂą ɂası ɂereltsı́ ha^{Note de bas de page 4} chu international nı̨h bąnı dene t’a ba hoɂą ɂası ɂereltsı́ ha t’a yatı bet’a sehoɂą.

T’a detł’ıs 2

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn chu t’ą ɂedırı dene ba hoɂąsı chu ɂełk’esı haldhęn chu t’ą ɂedırı dene chu ɂası ba hoɂą sı t’ą dene hęlı̨ bek’enats’edé hoɂą hıle dué haldhęn ch’a t’ą hęlı̨ ha, ku ɂeyı hel t’a hołé dąlı̨ bets’ų hoɂąıle tth’ı́ hu ɂeyı bası t’ą dene hęlı̨ sı bası ɂeyer honaré denededłı̨ne t’a hęlı̨ sı bası bek’anotá hoɂą due hobeneldhęn tth’ı́ hoɂą ɂı̨lé hu.

T’a detł’ıs 3

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldehęn hoɂą t’oho ɂedeba nakoreldher ba hoɂą de tthenę horelɂı̨h de besuhudı́ hoɂą. Ku ɂeyı k’e de t’a dene ba hoɂą sı horelyų ɂası hełtsı ba nųt’a hoɂą ɂeyı yełtsı́ ha la bası hu, ɂedeba chu dene ch’alanı́e natser hanalyé dąlı̨ ha.

T’a detł’ıs 4

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı ba nųt’a hoɂą t’oho ɂedeba nakoreldher ba hoɂą horelɂı̨h de ɂeyı hel, tthenę t’a ba hoɂą k’enadé hodorelɂı̨h de huto ɂedets’ęn k’oldher horelɂı̨h de ɂedebá chu ɂeyer honaré t’a k’enadé horelɂı̨h de, ɂeyı chu ɂedeba ɂası k’enadher horelɂı̨h de bets’edı́ chu ba nųt’a hoɂą tsamba dąlı̨ hel.

T’a detł’ıs 5

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı ba hoɂąsı tthenę ɂedets’ęn k’oldé hodorelɂı̨h dé chu ɂeyı natser hanalyé horelɂı̨h de ba nųt’a hoɂą, sehoɂą yatıé hu, ɂedeba nakoreldé hu, chu dene ch’alanı́e natser nadłı̨ ha ɂasıé hu, hoketł’a t’ąt’u ɂedeba ba hoɂą nųt’a hu beł ha, yedorelɂı̨h dé, ɂedeghą k’oldé hu, bel ɂası nųt’a la bası hu, benaré hu dene ch’alanı́e natser hanalyé ɂeyer naradé naré.

T’a detł’ıs 6

Horelyų denededłı̨ne t’a ba hoɂąsı t’ą ts’ı̨ɂą̨́ne hęlı̨ sı bek’anotá hoɂą.

T’a detł’ıs 7

1. Denededłı̨ne t’a ba hoɂąsı t’ą ɂedırı dene ɂedets’ęn k’olde chu t’a ɂası k’enadé sı ɂehena chu benaré ɂasıe chu benı̨ sughuá chu bel sehóɂą horelyų ba nųt’a hoɂası hoketł’a.
2. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı ba nųt’a hoɂap t’a ba hoɂąsı t’ąt’u ghená horelɂı̨h sı bası bek’enats’edé hılé hu, bel sehóɂą chu bel ts’ethı̨yę hu ɂası k’ahılé ɂesolyé hoɂąhılé łeghąlde hılé tth’ı́ hoɂą t’ą hęlı̨ ha, beskęnę tth’ı́ bech’ası dı̨lyé tth’ı́ hoɂą hılé ɂeładųne nęnę ts’ęn.

T’a detł’ıs 8

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn chu t’ą ɂedırı dene t’a ba hoɂąsı beghada hoɂąılé bech’alanıe beghą neltthıth hutó ɂeładųné gharędel halyé hoɂąhılé.
2. T’ą k’oldé hotıe degharé ɂeyı ch’ası dene ts’enı̨ hoɂą ɂedırı dene ch’ası nųt’a dene xa:

   (a) T’a bets’ęn ɂası hołé bet’a ɂedı̨nı̨ t’ą hęlı̨ sı k’aɂų haldhęn ha t’ą dene hęlı̨ sı bası, bech’alanıe chu t’ą hęlı̨ sı bası́;

   (b) Bets’ęn ɂası hołe benęnę ch’ası dı̨lyé dąlı chu t’ok’e nats’edé, nı̨h chu nı̨h ɂası beghą hılchú bedagharehıle;

   (c) Ɂełk’ech’a ɂasıe bel nodhı́ dı̨lyé dąlı̨ benęnę ch’ası t’a dene ha hoɂąsı beghą besdołé há;

   (d) Ɂełk’ech’a ɂasıe bet’a ɂeładųne gharędeł ts’eré yorelɂı̨lé dekulı;

   (e) T’a losı yatı ch’ele bets’el del ɂedı̨nı̨ dué haldhęn t’ą hęlı̨ sı k’aɂų haldhęn ha ɂąnılé.

T’a detł’ıs 9

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haraldhęn chu t’ą ɂedırı dene ba hoɂąsı beghadalaılé hoɂą t’ą denededłı̨ne t’a ba hoɂą bası tthenę naradé tth’ı́ beghadaılé tth’ı hoɂą hu, ɂedırı t’a ɂası hok’enadé chu t’a bets’ı̨ ɂasıé chu t’ą hęlı̨ sı bası t’ok’e naradé sı naré. ɂı̨ła kulı dué tth’ı́ haldhęn hoɂąılé chu t’ą hęlı̨ sı bek’enats’edı tth’ı́ hoɂaı̨le t’oho losı t’ok’e nadé nare.

T’a detł’ıs 10

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn chu benęnę ch’ası dı̨lyé hoɂaı̨le ɂası kaılé. Ɂedı̨nı̨ nı̨dhęn hılé de dene dı̨lye hoɂąılé benęnę ch’ası t’a Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn tth’ı́ hoɂą ɂedırı yatıé t’a, hotıe boghedı́ hoɂą.

T’a detł’ıs 11

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı ba nųt’a hoɂą t’a dene ba hoɂąsı ɂedeba ɂası k’enadé de chu bech’alanı́e chu t’a ɂası k’enade natser hanalyé ha ba nųt’a hoɂą. Ku ɂeyı t’a ts’edı́ sı dene ba hoɂą tthenę yek’enaradé ha, boghedı chu bel sehenųt’a t’a yuné hots’ı̨, dųhų chu yunadhé t’a bech’alanıe ha ɂası k’enadé hats’edı́ sı, ɂedırı yunısı denenı̨ zasé chu t’ok’e naraı̨dé k’e holá sı hel, ɂeyr hots’ı̨ ɂasıe hu, t’a hołé hu, t’ąt’u dayałtı hu, t’a ɂası dałtsı́ chu ɂası bek’anota chu ɂası k’enadé chu beyatı t’a detł’ıs dąlı̨.
2. T’a hodı́ hadé Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn hoɂą t’oho losı ɂası k’enaradé, hel besuhudı́ hoɂą bech’alanı́e hok’enaradé dąlı̨, t’a k’odorelyą hu, t’ąt’u dayarełtı chu t’a ɂasıé hel dayarełtı beghą hılchu hoɂąhılé, hotthe bel kohodı hılé de chu chu ɂęn nı̨dhęn hı̨łdų kolye ha hoɂąsı t’ąt’u ba sehoɂą dagharé.

T’a detł’ıs 12

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn hoɂą t’a ba hoɂąsı bası t’ąt’u ɂası dałtsı́, k’enadé hu, dałtsı chu t’a hodonełtęn bets’ı̨ dayałtı́ chu ɂeyı ɂası k’enadé, t’ąt’u yek’enadé chu t’a k’enadé; t’a ba hoɂą bek’onı̨ hoɂą hok’etł’a beghą najıs ch’a, bek’onı̨ hu, chu ba nųt’a hoɂą bech’alanı́e k’e holá nądıł hodorelɂı̨h de t’oho losı; t’a ba hoɂąsı t’orełɂa chu yeghą k’oldé t’a ɂası t’odorełɂá; chu t’a dene ba hoɂąsı chu denenı̨ ts’ı̨ tth’ęnę benęnę k’e nı̨lyé ha ɂeyer bek’onı̨ ha.
2. T’a hodı́ yatı hadé dene ha nųt’a hoɂą t’oho losı denenı̨ tth’ęnę huto ɂası hulɂą de dene nęnę k’e nı̨́lyé t’ąt’u ɂełtth’ı́ halyá walı sı k’e, dene nalé chu t’ąt’u ɂełtth’ı́ halya walı dene t’ą benęnę heł.

T’a detł’ıs 13

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn hoɂą t’a ba hoɂąsı bası bets’ı̨ ɂası natser hanalé ha hu, yet’orełɂá nadłı̨ hu, yełtsı́ chu yunadhé dene godhé ha seyılé yet’orełɂá nadłı̨ ha, beyatıé hu, bech’alanıé hu, t’ąt’u nanedé hu, ɂası darıtł’ıs chu t’a ɂası detł’ıs, ɂeyı chu dene ts’ęn nųt’a chu ɂeyı ląt’e ɂası k’onı̨ ha nųt’a horelyų ɂeyer honare dene xa.
2. T’a hodı́ hadé ɂedırı ɂası kudąne t’ą k’oldé dene ha hoɂąsı k’onı̨ chu yoghełnı̨ hoɂą chu denededłı̨ne hotıe ɂedırı henerenı̨ hoɂą chu beneredı́ hoɂą bek’onı̨ ha besdółe ch’a, yek’enı̨ chu t’a begharé hoghedı́ ha, t’ąt’u hotthe yatı theɂą chu honesı ɂeyı hołé bası́ dąlı̨ k’e.

T’a detł’ıs 14

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn hoɂą t’a ba nųt’ą nı̨sı k’e t’ąt’u sekuı honeltęn yeghą k’oldé ɂeyı sekuı beyatıé chu ɂedeghą honeltęn ha, t’ąt’u ba nųt’ą walı sı ɂedı̨nı̨ yeghą k’oldé t’á.
2. Denededłı̨ne t’a ba hoɂą t’ą ɂedırı dene, ɂedırı sekuı hu, ba t’a ba hoɂą horelyų ts’ęn chu ɂełk’echa sekuı honeltęn dahola t’a États t’ą betł’esı́ hoɂąsı sı dué haldhęn t’ą hęlı̨ ha.
3. T’a hodı́ hadé t’ą k’oldé ɂedırı hełtsı ha, denededłı̨ne heł, t’ok’e t’a denededłı̨ne t’a ba hoɂą t’ą ɂedırı dene ha nųt’ą sı k’enadé ha, sekuı hotthé net’ı̨, t’ą ɂeyer honaré naradé chu t’ok’e naradé sı dąlı̨, ɂeyı ba nųt’a hoɂą ɂedırı gharé, t’oho dene ha hoɂą de bech’alanıe chu beyatıé t’a.

T’a detł’ıs 15

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haraldhęn hoɂą have t’ąt’u naradé chu bech’alanıe k’anotá hoɂą, t’a hok’enadé hu, behonıé chu t’a hodorelɂı̨h ɂeją ɂası detł’ıs sı t’ąt’u boghedı́ hoɂąsı bası.
2. T’a hodı́ hadé t’ąt’u ɂedırı hołé ha bek’enats’edé dezą, ɂeyı dene hel yatı hołe t’ąt’u naı̨lná chu t’ą denededłı̨ne behel nodhı́ hası́ beł, due hets’edı́ chu ɂeyı ɂası dodı t’ąt’u dué haraldhęn t’ą hęlı̨ ha chu ɂełk’ech’a dene sughua yenı̨łthęn ha yunadhé de, yenerenı̨ t’a chu denededłı̨ne heł sughua ɂası k’enaradé horelyų ɂeyer honaré hel.

T’a detł’ıs 16

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı ba nųt’a hoɂą t’a dene ha hoɂą ɂedı̨nı̨ tthenę yełtsı horelɂı̨h de beyatıé t’a honı́ k’e dahola hodorelɂı̨h de chu ba nųt’a ɂedırı gharé t’a holı̨ sı hel denededłı̨ne t’a ba hoɂą honı dahola dué haldhęn t’ą hęlı̨ ha bek’enats’edı hoɂą hılé.
2. T’a hodı́ hadé ɂedırı t’a hołé t’ok’e K’oldé t’a honı k’e dahola sı denededłı̨ne t’a ba hoɂąsı ts’eranı̨ hoɂą dene ch’alanı́e t’a ɂełk’ech’a hųlı̨ sı bası boret’ı̨ ha. T’a hodı́ tth’ı́ hadé, t’oho ba nųt’a hoɂą ɂedırı ɂełk’ech’a denededłı̨ne t’a ba hoɂąsı t’a dene ch’alanı́e ɂełk’ech’a hųlı̨ sı boret’ı̨ ha hok’etł’a.

T’a detł’ıs 17

1. Denededłı̨ne t’a ba hoɂą hadé t’ą ɂedırı dene chu dene t’a ba hoɂąsı horelyų ɂełk’esı haldhęn hoɂą t’a yatı bet’a sehoɂą hųlı̨ gharé.
2. T’a hodı́ hadé dene hel yatı hołe ɂası naılná t’ąt’u hołé chu denededłı̨ne t’a ba hoɂąsı bek’onı̨ chu sekuı la k’e nadarełyá nechılé de chu ɂeyı ląt’e ɂası dałtsı hoɂąıle nechılé de huto ɂerıhtł’ıs kuę nadher ch’a ha boghedı hoɂą hoketł’a, sughuénahılé ch’a tth’ı́ ha hoghedı hu, benı̨ łą ch’a tth’ı́ ha hu, t’ąt’u yareltı tth’ı́ ha hu ɂası nakoreldher dąlı̨ ha horelyų bel t’ahuɂą ha boghedı hoɂą sughua hots’ęn.
3. Denededłı̨ne t’a ba hoɂą sı t’ą ɂedırı dene t’a ba hoɂąsı t’a la hereltsı sı ɂełk’esı haldhęn hoɂą t’ąt’u bets’ęn nanı̨ chu t’a la hųlı̨ sı ba nı̨t’a hoɂą honesı dene k’esı́.

T’a detł’ıs 18

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn hoɂą have t’a dene ba hoɂąsı bası ɂası ghą yatı de benaré dene hel yatı nı̨ɂá ha t’ą dene ba hoɂąsı hel, ɂeyer honaré dene hel t’oho nodhı́ sı k’eyaghe ɂedı̨nı̨ t’ąt’u ɂası k’enadé hel ɂeyı hel t’oho nı̨t’ą tł’ąghe de ɂałų dene hel nadarełya.

T’a detł’ıs 19

T’a hodı́ hade dene hel yatı hołe hoɂą chu ɂełtth’ı hots’ęn bets’edı́ ha hoɂą t’a denededłı̨ne t’a hodorelɂı̨h sı ɂełk’esı net’ı̨ t’a hodorelɂı̨h sı bası bel nodhı́ hoɂą hok’etł’a t’a ɂası bel nodhı hoɂąsı ghą, hotthé t’anodhı ts’ęn tth’ú bel ɂedı̨nı̨ t’anı̨dhęn sı hel t’a ɂası beghą nodhı́ sı t’a beghą holı̨ nı̨sı́ bası.

T’a detł’ıs 20

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haraldhęn hoɂą t’a dene ba hoɂą ɂedeba ɂası nakoreldher chu t’ąt’u ɂedets’ęn k’oldé nı̨ɂá horelɂı̨h sı bası, la bası chu ɂedeba ɂası nı̨t’a horelɂı̨h dąlı̨ he t’ąt’u benaré ɂası hųlı̨ sı yeghą k’oldé tthenę ts’ęn, t’a ɂası k’enadé nı̨sı́ chu la ɂełk’ech’a hel.
2. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn hoɂą t’ą due haralyá nı̨sı ɂedeba nakoreldé beghą hılchu nı̨sı bel sehenųt’a hoɂą ɂeyı ch’ası́.

T’a detł’ıs 21

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı hobeneldhęn hoɂą, dué haldhęn ch’ası t’ą hęlı̨ ch’a, t’ąt’u bel sehulya walı sı ha net’ı̨ hoɂą la bası hu, benaré t’ahuɂą bası hu, ɂerıhtł’ıs kuę hu, la bası hu, ɂası ha honeltęn dąlı̨ hu ɂası godhé hereldęn tth’ı́ ha hu, yoh ba hoɂą, benare sorı̨t’é chu sughuéna chu bets’edı́ dąlı̨ tth’ı́ hoɂą.
2. T’a hodı́ hadé ba ɂası hołé hadé hotıé halyé chu, t’oho hoɂą de, ɂası t’a bet’oreɂá sı net’ı̨ hoɂą bet’a ɂeyer honaré hotıe senųt’a ha. Ku t’a dene hotthé net’ı̨ hadé t’ą denededłı̨ne t’a ba hoɂą ɂąłnedhé hu, ts’ekuı hu, sekuıɂase hu, sekuı chu t’ą dene betth’ı́ ɂa narałtı́ hası̨.

T’a detł’ıs 22

1. Ku ɂedırı hotıé honet’ı̨ hoɂą t’ą dene ba hoɂąsı. Ku t’a dene hotthé net’ı̨ hadé t’ą denededłı̨ne t’a ba hoɂą ɂąłnedhé hu, ts’ekuı hu, sekuıɂase hu, sekuı chu t’ą dene betth’ı́ ɂa narałtı́ hası̨ ɂedırı Yatı Nedhé holı̨ gharé.
2. T’a hodı́ hadé ɂedırı hołé hoɂą, denededłı̨ne t’adanı̨dhęn beł, bet’a t’ą denededłı̨ne t’a ba hoɂąsı hel ts’ekuıɂase chu sekuı horelyų ɂełk’esı due haraldhęn ch’a chu dué haldhęn ch’a t’ą hęlı̨ ha.

T’a detł’ıs 23

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haraldhęn hoɂą t’ąt’u yunadhé ɂedeba nakoreldhęn ha chu t’a ɂası hotthé nı̨ralé chu t’a ɂası hołé sı beba yek’enadé ba hoɂą ɂeyı gharé hołé. Ku ɂedırı tthere sı, dene ba hoɂąsı t’ąt’u sughua ghena nųt’a hu, yoh chu la k’e nųt’a chu t’a benaré ɂası ghetł’el dene xa nųt’a chu ghetł’el yeghą k’oldé hel.

T’a detł’ıs 24

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı ba nųt’a hoɂą xaré bets’ı̨ nı̨h hots’ı̨ naıdıe t’orełɂa hu t’ąt’u ɂeyı dene nakoghodı́ hu k’enadé ha chu t’a nı̨h hots’ı̨ naıdı hųlı̨ sı k’onı̨ bek’onı̨ ha tech’adıe chu nı̨h hots’ı̨ t’a t’orełɂa sı. Denededłı̨ne t’a ba hoɂą t’ą ɂedırı dene dué haldhęn ch’a t’ą hęlı̨ ha bek’enats’edé hoɂąıle, t’a horelyų ɂeyı ląt’e ɂası k’enadher ha.
2. Denededłı̨ne t’a ba hoɂą hadé t’ą ɂedırı dene ba hoɂą sughua ha yet’orełɂat’a ɂası nedhé k’edaghe ba hołé hoɂą sughua ghena chu benı̨ natser ha yet’a t’a hodı́ hade ɂedırı dene t’ą yets’enı̨ hadé horelyų hotıe ɂası hełtsı hoɂą ɂedır hołe ha t’a dene ha hoɂąsı.

T’a detł’ıs 25

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn t’a dene ba hoɂą t’ąt’u ɂası k’enadé nı̨sı dayarełtı chu nı̨h ɂası k’enadé ɂeyer honaré bek’enats’ede hoɂ̨aıle ɂeyı k’enade ha, benęnę k’eyaghe, tu k’e chu tuchogh tambąghe t’a ɂası k’enadé nı̨sı yunadhe denegodhe hobeba bek’onı̨ hoɂą.

T’a detł’ıs 26

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn t’a dene ba hoɂą nı̨ t’a t’ok’e nats’edé nare sı bası, benęnę chu nı̨h k’e t’a ɂası hųlı̨ bets’ı̨ chu yet’orı̨łther bets’ı̨ hulta.
2. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı ba hoɂą ɂedırı bets’ı̨ hulta ha, ye’torełɂa hu, yełtsı chu yeghą k’oldher t’a t’ok’e nats’edé naré, benęnę chu t’a ɂası hųlı̨ sı ghą k’oldé hoɂą yet’orı̨łɂa nı̨ ɂa hu, horelyų ɂeyer honare denededłı̨ne t’ąt’u nı̨h t’orı̨łɂa nı̨sı k’e.
3. T’a hodı́ hade ɂedırı dałtsı́ hası̨ t’ą dene ɂeyer honoare naradé sı bek’anota ha nı̨h ts’ęn hulta hoɂą. Ku ɂeyı t’a bek’anota hadé nı̨h chu ɂası bek’e hųlı hats’edı́ bek’anota t’ąt’u yek’e naı̨de chu bets’ı̨ k’esı denededłı̨ne hobebası́.

T’a detł’ıs 27

T’a hodı́ hadé ɂedırı hołé ha, denededłı̨ne ɂeyer honaré naradé sı beł, ɂełtth’ı́ hołé hoɂą Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haraldhęn hel t’a yatı bet’a sehoɂąsı gharé, t’ąt’u ɂası k’enaı̨de hu, t’ąt’u ɂası hoghedı́ gharé hu bets’ı̨, t’ąt’u ɂası hodoghełnı̨ yatı t’a hu nı̨h k’e t’ąt’u ɂası hodoghełnı̨ hu denededłı̨ne t’ąt’u kǫt’u ɂası k’enadé nı̨ k’e, benęnę nare chu bek’e t’a ɂası hųlı̨ sı ghą t’a bets’ęn hulta yek’e naı̨dé chu yet’orı̨łther t’a. Denededłı̨ne benaré ɂeyı nodhı hadé beł hoɂąsı.

T’a detł’ıs 28

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn t’a dene ba hoɂąsı ɂedırı net’ı̨ nadłı̨ ha, ku t’ąt’u hadé bets’ęn nanádı huto ɂeyı bel due nodher ha huto, t’oho ɂeyı hołe hadue de t’a t’ok’e nats’edé nı̨sı ha selyé hoɂą, benęnę naré chu t’a nı̨h k’e ɂası hųlı̨ nı̨sı beghą hıłchu huto besdołı̨ beghą dodı haja de, ɂeyı chu beghą hılchu, dene yek’e nı̨deł hu, bedagharé hılé nodher de senalyé hoɂą beł benęnę k’eyaghe.
2. Ku kohodıle de banełt’u ɂełk’esı honı̨dhı̨ de t’a dene beba ɂełtth’ıle de, t’a dene ts’ęn nanı̨ hadé t’a form of t’ok’e nats’edé nıh ɂa halyé huto, benęnę k’eyaghe nı̨̨h chu ɂası nıh hots’ı̨ hel halyé hoɂą, ku t’aghelyą hadé tsamba ɂa nanı̨ ɂesǫt’ele sı.

T’a detł’ıs 29

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı hulta hoɂą t’a ba hoɂą t’a ɂası chu nıh hoghedı hadé t’ąt’u halyé bel hoɂą chu ɂeyı ɂası hųlı̨ sı hel. T’a hodı́ hadé t’ą k’oldé ɂedırı t’ąt’u selye senı̨yıɂá hoɂą dene hel ɂeyer honaré dué haldhęn t’ą hęlı̨ ha ch’a.
2. T’a hodı́ hade t’ą k’oldé ɂeyer honare t’ą denededłı̨ne naradé sı hotıe nı̨h hoghełnı̨ hoɂą bek’e ɂası horełnı̨ nı̨lye ch’a hotıe ɂeyı nodhı ts’ęn tth’u t’ą ɂeyer naradé sı beł hotıe behayatı hoɂą bedaghare hılé de.
3. T’a hodı́ hadé t’ą k’olde hotıe ɂası k’enadé hoɂą ɂeyer dene naradé ts’ı̨dhıle, t’oho bet’oreɂá de, t’ąt’u nıh hoghedı hu, beghalada chu sehenųt’a hadé t’a dendedłı̨ne boghedı hotıe hoɂą, t’a beł hołé chu t’ą yeghółnı̨ ɂedırı t’a dene bel ɂası nodher dé ɂeyer honaré.

T’a detł’ıs 30

1. Ku ɂełets’elghal dene ɂası k’enadé hoɂąılé t’ok’e nats’edé ts’ı̨dhıle huto ɂeyer benęnę k’eyaghe dene naradé gá, kulı dene ɂeyı k’enadé ha ɂesǫt’ele danı̨dhęn de bek’enats’edé ha hoɂąsı ɂeyı denededłı̨ne beł.
2. T’a hodı́ hadé t’ą k’oldé ɂedırı dene hel dałtsı hoɂą t’a ɂeyı ląt’e dene hel yatı hołe hel chu, hotıe dene hel behayatı hoɂą ɂeyı t’anodhı sı t’ok’e nats’edé huto ɂeyer honare dene nęnę naré ɂeyı k’enats’edé hadé.

T’a detł’ıs 31

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn hoɂą t’a dene ba hoɂąsı t’ąt’u ɂası hoghedı, betł’esı ghetł’el hu, boghedı chu t’a hołe hoɂą ɂeyı dene ch’alanı́e besuhudı́ hoɂą, denenı̨ yatı́ gharé ɂası hoghedı chu yunısı dene ch’alanı́e ghą t’adanı̨dhęn sı bası, ɂeyı hel t’a nı̨h bası ɂası k’odórelyą tth’ı́ k’anóta hu, t’a dodórełɂá chu bech’alanıe, bets’ı̨ chu t’a ɂası bet’a hołé dąlı̨ hel, t’ąchaı tsıyé, nı̨h hots’ı̨ naıdıe, t’ąchaı ɂełk’ech’a hųlı̨ t’a beghą honı̨ hųlı̨ hu, denenı̨ t’a ɂası k’enadé hu, t’a ɂerehtł’ıs hu, t’ąt’u hołe hu, są chu denenı̨ są ɂełk’ech’a chu ɂası bek’anota chu są hok’enats’edé. Ku ɂeyı hel t’a ba hoɂąsı bek’onı̨ ha hu, boghedı hu, bek’onı̨ chu yunadhé bek’enats’ede ha ɂedırı dene ch’alanı́e t’a hųlı̨ sı, denenı̨ t’a yatı bek’oją, chu yunısı hots’ı̨ dene ch’alanı́e beghą t’ahonı̨dhęn sı.
2. Ku denededłı̨ne beheł ɂedırı t’a hodı́ sı beł t’a hołé hası nodhı hoɂą, ku t’a dene ha hoɂąsı yełtsı ha t’ą dene ɂası ghą k’oldé k’ı́.

T’a detł’ıs 32

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı t’a dene ba hoɂąsı tthenę t’ąt’u haıyılé hası ba hoɂą chu t’ąt’u hołe huto t’ąt’u bet’oreɂá t’ok’e nats’edé huto benęnę k’eyaghe chu ɂeyer ɂası hųlı̨ dąlı̨ sı beghą yatı de beł hoɂą.
2. T’a hodı́ hadé t’ą k’olde dene hel yatı hołe chu ɂełtth’ı yets’enı̨ hoɂą t’ok’e dene naradé ts’ı̨dhıle hel ɂası nodhı hadé benęnę k’eyaghe t’ok’e nats’edé ts’ı̨dhıle huto ɂeyer benęnę k’eyaghe chu nıh hots’ı̨ ɂası k’enats’edé hadé ɂedı̨nı̨ t’anı̨dhęn beyatıe horetth’ągh hoɂą, ɂası nedhe k’enats’edé hadé ɂeyer honoare, tthetsamba k’enats’edé dąlı̨ hadé, tu huto ɂeyı ląt’e ɂası k’enats’ede tth’ı hadé.
3. T’a hodı́ hade t’ą k’oldé ɂedırı dene xa nųɂá hoɂą t’ąt’u begharé sughua ɂası hołé chu ɂełk’esı dene xa nųɂá t’ąt’u halyé, chu t’a begharé hası́ bet’a nı̨h hu kǫt’e ha, la bası hu, ɂeyer naré hoɂą hu, dene ch’alanı́e huto nı̨h ɂarat’ı̨ sı bası hoghedı hoɂą.

T’a detł’ıs 33

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı ba hoɂąsı t’a t’ą bets’ı̨ɂąne dene hųlı̨ sı bası hu t’ąt’u dene boghedı nı̨sı t’a yunısı hots’ı̨ yatı t’á. Ku ɂedırı bets’ų halɂı̨h haılé ha sı t’a dene ba hoɂą nı̨sı t’ą denededłı̨ne t’a ba hoɂą k’e chu t’ą ɂedırı dene t’ąt’u benęnę k’e dene hulta t’a hodı́ t’ą k’oldé t’ok’e naradé sı yek’orelyą gharé.
2. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn k’ı t’ą dene ba hoɂąsı t’ąt’u benęnę k’eyaghe ɂası dałtsı hodorelɂı̨h chu t’ą dene benęnę k’eyaghe naradé hulta dąlı̨ beyatıé t’á.

T’a detł’ıs 34

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn t’ąt’u dene ba hoɂą sı ɂedeghą ɂası k’enadé hodorelɂı̨h de, ɂası dałtsı chu ɂedeba t’a ɂası k’enadé sı t’ąt’u ba hoɂąsı k’e, t’ąt’u dayałtı hu, t’a ɂası k’enadé hu, t’ąt’u yek’enadé hu, t’a dałtsı chu, t’oho hoɂą de t’ąt’u ɂedets’ęn k’oldé, denesıyanı̨łtı kuę huto ɂeyı ląt’e ɂasıe, ɂeyer honoaré nı̨h bąnı t’at’u dene boghedı́ yatı k’e.

T’a detł’ıs 35

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn hadé t’a dene ba hoɂąsı tthenę naradé t’ąt’u k’oldé ha ba nųt’a sı.

T’a detł’ıs 36

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn hadé ɂedırı honet’ı̨, nıh ɂełk’ech’a ɂets’ı̨dhıle naradé de tł’ule tedhé nadéł ha bek’anota hoɂą t’a ba hoɂą due hané ch’a ɂełelot’ı̨ne ɂełgá naradé dąlı̨ hu ɂełk’ech’a k’oldé boghedı hu, la bası chu ɂełghą nats’edıł dąlı̨ ha, t’ok’e losı belot’ı̨ne naradé dekulı́.
2. T’a hodı́ hadé ɂedırı k’oldé haradı hu, t’ą dene bel yatı hołe dene hel yałtı hoɂą chu yets’eranı̨ hoɂą, chu t’ąt’u sughuá beghalada k’e nųt’a hoɂą t’a hołé chu hotıe ɂełtth’ı́ nodhı́ ha t’a dene ba hoɂąsı bel.

T’a detł’ıs 37

1. Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haraldhęn hoɂą de t’a dene ba hoɂą sı bek’anotá hoɂą, boghedı chu t’a tsamba nałya yatı sı k’e hoɂą t’oho losı bel ɂası hołé de, lımarshı chu t’a ɂası bel holı̨ sı bel hoɂą ɂeyı k’e t’a hodı́ sı k’e huto t’ą yek’ı̨nı̨ hedeł chu t’a hodı́ t’ą betł’esı ɂası hołé yek’oreɂá hoɂą chu besuhudı́ ɂeyı t’a tsamba nałya, lımarshı chu t’a yatı holı̨ sı k’é.
2. ku ɂı̨ła kulı́ ɂedırı Yatı Nedhé holı̨ ye ɂeładųne neldhęn hoɂąhılé chu ɂeła dųne ts’ęn net’ı̨ hoɂąılé ɂedırı t’a yatı nedhe holı̨ sı k’aɂú net’ı̨ ɂedırı t’a tsamba nałya, lımarshı chu t’a yatı holı̨ sı k’é.

T’a detł’ıs 38

T’a hodı́ hadé t’ą k’olde haradı hu dene hel yatı hołe naılná chu dendedłı̨ne hel ɂełts’ehodı́ hadé ɂedırı ląt’e ɂası hel, ɂełtth’ı́ hołé hu, t’a nı̨h ts’ęn k’oldé beyatıe k’e hu t’a Yatı Nedhé holı̨ sı k’é.

T’a detł’ıs 39

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı haldhęn hadé t’a dene ba hoɂąsı t’a ba nųt’a ɂedırı gharé tsamba hoghedı yatı chu dene ɂası k’olyą yets’enı̨ ha t’a hodı́ bası gharé chu ɂełk’ech’a t’a hoɂąsı dene ts’edı k’e, yunadhe sughua ɂası t’a dene ba hoɂąsı k’e ɂedırı Yatı Nedhé holı̨ ye.

T’a detł’ıs 40

Denededłı̨ne horelyų ɂełk’esı t’a dene ba hoɂąsi ba nųt’a hoɂą t’ąt’u bel ɂası senı̨lye ha kudąne tth’u chu t’a yatı behayaı̨tı ghare t’ąt’u beba due huto ɂası nodhı́ de chu ɂı̨la kulı ɂası t’a horena de ba ɂedırı t’a hodı́ ɂa huto ɂeła dųne dene bet’a selyé, ku ɂeyı hel bel ɂası ɂa due haja de t’ąt’u selye ha ɂedırı t’a dene ba hoɂąsı. Ku ɂedırı t’a nodhı ha k’ı horelyų ɂası hel hoɂą bech’alanıe hu, t’a hok’enade k’e hu, t’a ghare ɂası k’enadé chu t’a bets’ı̨ yatı bet’a sehoɂą yatı hel chu nı̨h bąnı t’at’u dene boghedı́ yatı t’a tth’ı hel.

T’a detł’ıs 41

T’a ɂasıe chu dene ɂedırı Nations Unies Nı̨h banı́ dene ɂełts’eradı ha dene nadarełya chu t’ą K’oldé hųlı̨ horelyų ɂedırı Yatı Nedhé holı̨ sı t’ąt’u ɂełts’edé ha yek’e ɂası dałtsı be hoɂą dųhų tsamba chu yatı ghetł’el t’a. Ku ɂedırı t’a bek’e k’ı dene t’ą bel nodhı chu t’a ɂası ɂa ba horená k’enats’edé nųt’ą sı.

T’a detł’ıs 42

T’a ɂedırı Nations Unies Nı̨h banı́ dene ɂełts’eradı nųt’ą k’ı, chu t’ą bel hoɂą bets’ı̨ t’a ɂası ghą yatı, chu t’a ɂası hadayałtı ha hu, chu t’ok’e nı̨h hots’ı̨ hoɂą dąlı bel ɂedırı t’ą k’oldé t’a hodı́ hotıe dene besuhudı́ k’e hoɂą ha chu t’a Yatı Nedhé holı̨ sı k’e ɂası hołe ha chu t’ąt’u ɂası nodher tł’ąghe de net’ı̨ ha ɂedırı Yatı Nedhé holı̨ ts’ı̨ɂąne.

T’a detł’ıs 43

T’a dene ba hoɂąsı ɂedırı ɂası nedhe k’anota ha t’oho losı dene ɂehena de t’a k’aɂų yatı nųt’ą tthere hu, dene sughua ghena ba hoketł’a net’ı̨ hoɂą horelyų denededłı̨ne ba.

T’a detł’ıs 44

Horelyų t’a dene ba hoɂąs chu t’a dene xa hoɂą ɂedırı ba tthere hası̨ t’ok’e losı deneyu chu ts’ekuı denededłı̨ne t’a ba hoɂą t’ą ɂedırı dene hęlı̨ sı bek’anota hası̨.

T’a detł’ıs 45

Ku ɂı̨̨ła kulı ɂası ɂedırı Yatı Nedhé holı̨ sı beye yatı t’ą losı dene ghena bets’ų nı̨t’a hats’edı hılé sı dųhų chu yunadhe t’a hoɂą bası dene ha.

T’a detł’ıs 46

1. Ku ɂı̨ła kulı ɂası ɂedırı Yatı Nedhé holı̨ k’ı ye dene t’ą losı huto t’a yatı nedhé begharé dene ha nųt’ą́ k’ı dene datedhe k’oldé ha holı̨ hılé sı, dene hu ɂedırı t’a yatı nedhe holı̨ Nations Unies hobebası k’e hoɂą huto dene beghǫ̨́ t’ą dene ts’ęn k’olde t’ok’e t’a dene naradé sı beghą k’ots’elde ɂedırı t’a hotıe t’ą dene benęnę k’eyaghe naradé bek’anota hoɂą.
2. Ku ɂedırı t’a hołé ha k’ı t’ok’e t’a dene ba hoɂąsı t’a Yatı Nedhé holı̨ sı k’e bek’enats’ede hoɂą hoketł’a, dene t’a ba hoɂą ɂası ɂereltsı́ ha chu t’a gharé ɂedırı t’a dene xa hoɂą horelyų besuhudı́ hoɂą dzıne danełt’u. T’a ɂedırı hołé ha k’ıe t’a dene ba hoɂąsı ɂedırı Yatı Nedhé holı̨ ye nı̨t’ą t’ąt’u begharé ɂası hołe hoɂą chu t’ąt’u honet’ı̨ hadé t’a yatı bet’a sehoɂą gharé chu ɂeyer honaré t’a nı̨h bąnı t’at’u dene boghedı́ yatı hųlı̨ sı tth’ı́ ɂa hoɂą. Ku ɂeyı t’a ɂası k’aɂų halyé net’ı̨ hadé horely̨ dene ɂełk’esı haldhęn hoɂą t’ok’e losı ɂeyı dene net’ı̨ yatı gharé t’a dene ha hoɂąsı k’e chu t’a dene xa hoɂą bek’anota chu t’ąt’u t’a yatı gharé dene k’anota ha hoɂą t’ok’e naradé bel sehoɂą yatı t’a.
3. T’a horelyu ɂası ɂedırı Yatı Nedhé holı̨ ye beghoręlya k’ı hotıe net’ı̨ hoɂą t’a yatı bet’a sehoɂą yatı t’a hu, ɂeyı hotıe besuhudı́ hoɂą horelyų dene t’a ɂedeba hoɂą sı ɂası ɂereltsı́ ha, ɂełk’esı tth’ı́ ba nųt’a hu, ɂı̨ła kulı tth’ı́ dué haldhęn hılé tth’u ɂedırı t’ą dene hęlı̨ ha, sughua bel ɂası ghetł’el chu sughua bel ɂası k’enats’ede hel.