Déclaration des Nations Unies sur les droits des peuples autochtones (en mi’kmaq)

---

Version PDF

Le contenu de cette publication ou de ce produit peut être reproduit en tout ou en partie, par quelque moyen que ce soit, sous réserve que la reproduction soit effectuée uniquement à des fins personnelles ou publiques, mais non à des fins commerciales, et cela sans frais ni autre permission, à moins d’avis contraire.

On demande seulement :

• de faire preuve de diligence raisonnable en assurant l’exactitude du matériel reproduit;
• d’indiquer le titre complet du matériel reproduit et le nom de l’organisation qui en est l’auteur;
• d’indiquer que la reproduction est une copie d’un document officiel publié par le gouvernement du

Canada et que la reproduction n’a pas été faite en association avec le gouvernement du Canada ni avec l’appui de celui-ci.

La reproduction et la distribution à des fins commerciales est interdite, sauf avec la permission écrite du ministère de la Justice du Canada. Pour de plus amples renseignements, veuillez communiquer avec le ministère de la Justice du Canada à l’adresse www.justice.gc.ca.

© Sa Majesté la Reine du chef du Canada
représentée par la ministre de la Justice et procureur général du Canada, 2020

ANNEXE
Nations Unies Wi’gatign Goqwaja’taqann Ugjit ‘Nnu’g.

Amgwes se’sa’tas’g
l’Organisation des Nations Unies
Département des affaires économiques et sociales
Wigumgewigu’s 2007

61/295. Nations Unies wi’gatin ugjit goqwaja’taqann ugjit ‘nnu’g.

L’Assemblée générale,

Migwite’te’n ta’n goqwei pewata’s’g le Conseil des droits de l’homme na wejiaq wi’gatignigtjg ½ tapuisga’q jel pesgunageg Nipnigu’s 2006eg^{Note de bas de page 1}, aqq tett ns wejiaq Nations Unies wi’gatign ugjig goqwaja’taqann ugjit ‘nnu’g,

Elg ta’n goqwei ewi’gas’g’p 61/178 tapuisga’q te’sugunij Gesigewigu’s 2006, aqq na ta’n goqeei ewi’gas’g amujpana me’ geggnua’tmg gesgmnaq ula Déclaration gaqa’tug, gesgmnaq asugom te’sisga’q mawio’mi ugjit l’Assemblée générale,

Ugsua’l’g Nations Unies Wi’gatign Goqwaja’taqann ugjit ‘Nnu’g, ta’n ewi’ga’s’g annexigtug tlapis gisgugewei.

Gasg’ptnaqanei jel ‘lluigneg mawi’omi
newtisga’q jel si’st te’sugunit Wigumgewigu’s 2007

Annexe
Nations Unies Wi’gatign ugjit goqwaja’taqann ugjit ‘Nnu’g.

L’Assemblée générale,

Ta’n Goqwei gelulgl glusuaqann wejiaql Charte des Nations Unies, aqq gelulgl angita’suaqann etegl eluwi’tmas’g maw Gm’tginaq aqq la Charte,

Getletug, ‘ms’t ‘nnu’g newte’ ‘pmite’tmug maw ‘ms’t mimajuinu’g, je’ tlia wesgijinultijig, amujpana geptmite’tmatultijig,

Getletug, ‘ms’t mimajuinu’g mawlugutijig ugjit gelulgewe’l ta’n telo’ltimg,

Getletug, ‘ms’t angita’suaqann telueg me’ espi’sijig mimajuinu’g muta wetapegsultijig na’ tami se’g, na masgite’tegemg ta’n telamu’g wa’qei, na maw winjig aqq o’pla’s’g,

Ajigetletug, ‘nnu’g na gisimimajoltijig, ta’n telie’wumitij wejguiaqamg, ma tetpite’tegegwgig,

Nnu’g gi’s sa’q amsala’lajig aqq wesua’tu’tijig maqamigal, ‘nnue’gati’l aqq mimajuaqaminu’g, aqq ma gisietlapsultijig ne’gaw,

’Gjit’sg ‘ms’t goqwei ta’n maw nuta’q, na geptmite’tmg aqq ajipjut’sg ‘nnueiei mimajuaqan, wejiaq ta’n telinujo’tmi’tij ‘nnuegati’l, sulieweigatimg, aqq qataqmuege’l, aqq ta’n tett wejiaq mimajuaqann, ‘mjijaqanei gina’muatmg, ta’n gisitliasipneg, aqq ’nstuo’qon, ugjit maqamigal, ‘nnue’gati’l aqq mimajuaqaminu’g,

’Gjit’sg elg ta’n goqwei maw nuta’q na geptmite’taqan ugjig ‘nnueiei ‘tplutaqann, angugamgewe’l aqq igtig ‘nnueie’l maw g’pnno’l.

Getloqo, ‘nnu’g ‘ntamawita’tijig ugjit ta’n telinujo’tmi’tij ‘nnuegatig, suliewe’gatimg, aqq qataqmuege’l aqq ‘nqa’tutew ‘ms’t winjig angite’taqann ugjut ‘ms’t um’tgi.

Geltug ‘nnu’g wejguaqamijig ta’n goqwei teliatew maqamigal, ‘nnue’gati’l aqq tegen mimajuaqane’l etegl, na melgigna’tew lugowaqann, ‘nnueiei mimajuaqann aqq saqawe’l gina’masuti’l, aqq gisise’sa’temg ‘ms’t ta’n goqwei nuta’tijig.

Gjit’sg geptmite’tmg ugjit ‘nnueiei gina’masuti’l, aqq mimajuaqann, ugjit ‘nnu’g alsusuti’l ugjit sulieweigatimg, aqq ugjit ta’n teliangweiwa’tij um’tgi.

Gjit’sg ‘ms’t ta’n goqwei ‘nnu’g nuta’tijig na wantaqo’ti, sulieweigatimg, aqq ta’n telimimajultijig, aqq geitu’n welm’tu’tijig maw mimajuinu’g ‘ms’t ugs’tqamu’g.

Menaqajewei, ‘nnueiei ugjigsu’g aqq ‘ms’t wen ta’n eig ‘nnue’gatig igalaji mijuaji’jg aqq ta’n teliweleiajig, ta’n teligisnama’sultijig muta negmow elg wejguaqamijig goqwaja’taqann,

’Gjit’sg goqwaja’taqann etegl angugamgewe’l, agnutmaqanigtug, aqq igtig wi’gatigng ugjit gm’tginaq maw ‘nnu’g, na ugs’tqamu’g se’sa’tas’g.

Gjit’sg na angugamgewe’l, agnutmaqann aqq igtig wi’gating, maw ta’n goqwei ewi’gas’g, na ew’g ugjit mlgigna’tug ta’n telmawlugutijig ‘nnu’g aqq gm’tginaq.

Nemitug la Charte des Nations Unies, le Pacte international relatif aux droits économiques, sociaux et culturels,^{Note de bas de page 2} aqq le Pacte international relatif aux droits

civils et politiques,² maw la Déclaration et le Programme d’action de Vienne,^{Note de bas de page 3} eteg ta’n telnuta’q goqwaja’taqann ugjit alsusimgig ‘ms’t mimajjinu’g aqq ta’n telitu’tijig suliewei, aqq ta’n telmimajultijig.

Migwite’te’n na mu goqwei ewigas’gnug tett Déclaration igtug ewa’sgnug ugjit wesua’tug goqwaja’taqann ugjit mimajuinu’g alsusutijig, aqq ‘tplutaqann,

Geltloqo, ‘ms’t goqwaja’gaqann ta’n ewi’gas’g tett Déclaration igtug na meajigelulggtew ta’n telmawlugutijig gm’tginaq aqq ‘nnu’g, muta etegl tetputemgewe’l, démocratie’l, aqq geptmite’gaqan ugjit mimajuinu goqwa’jataqann.

Ajipjutoq gm’tginaq welte’tmitij ‘ms’t maliaptaqann ugjit ‘nnu’g, ‘pjiliw ta’nig mimajuinu goqwaja’taqann.

’Pjiliw Nations Unies amujpana apoqonmatultijig aqq angweiatultijig ugjit goqwaja’taqann ugjit ‘nnu’g.

Ula Déclaration maw nuta’q ugjit ta’n telnemitemg aqq se’sa’tmg aqq angweia’tijig goqwja’taqann aqq alsusuti’l ugjit ‘nnu’g, aqq ta’n telitumg apoqonmasuti’l maw Nations Unies,

’Gjit’sg ‘nnu’g ma gisipenoqisultijig mimajuinu goqwaja’taqann tett ‘tplutaqann, muta ‘nnu’g geggunmi’tij goqwajataqann ta’n telweleiultijig elmignig.

’Gjit’sg ta’n goqwei teliaq ugjjt ‘nnu’g na piltu’teg tami tlueiawultijig aqq ta’n tami tett wesgowa’tijig, ta’n goqwei sa’q teliaqap aqq ta’n telmimajultijig na angita’suaqan espe’g.

Nestupugueieg na ta’n goqwei ewi’gas’g tett Nations Unies Wi’gatign ugjit goqwaja’taqann ugjit ‘Nnu’g na ewa’s’g ugjit mawlulutimg aqq geptmite’tegemg maw ‘nnu’g.

Article premier

Nnu’g wejgu’aqami’tijig goqwaja’taqann ugjit taln welie’was’g’l mimajuinu goqwaja’taqann aqq maw alsusimg ta’n ewi’gas’g la Charte des Nations Unies, la Déclaration universelle des droits de l’homme^{Note de bas de page 4} et le droit international relatif aux droits de l’homme.

Article 2

Nnu’g aqq maw igtig mimajuinu’g na alsumgusultijig aqq wejgu’aqami’tijig goqwaja’taqann telueg ma’ gisimasgite’temgig.

Article 3

Goqwaja’taqann etegl ugjit ‘nnu’g getu’alsumgusultijig. ’Nnu’g gisinujo’tmi’tij ta’n telitemplusumtijig, ugjit sulieweigemg, aqq ta’n telimimajultijig

Article 4

Nnu’g, ta’n teliewemi’tij goqweja’taqann ugjit ta’n teplumsultijig, gisiewumi’tij goqwaja’tann ugjit ta’n telinujo’tmitij ‘nnue’gati’l aqq ta’n teliapangitmitijig leurs activités autonomes.

Article 5

’Nnu’g wejgu’aqami’tijig goqweja’taqann ugjit ta’n telimelgigina’tujig ta’n telitemplumsultijig, tplutaqanl, sulieweigemg, aqq ta’n tett tami gismimamultijig, aqq maw gisiewumitjig goqweja’taqann ‘gtu ewumitij, ugjit ta’n teplumsultijig, sulieweigemg, aqq ta’n telimimajulitijig, maw g’ppno’l.

Article 6

E’tasiw ‘nnu’ mimajuinu geggunmitij goqwaja’taqann ugjit ta’n telmimajultijig.

Article 7

1. ’Nnu’g geggunmi’tijig goqwaja’taqann ugjit ta’n telimimajultijig, ta’n angita’suqanigtug teltajigemg, alsumsuti aqq ta’n teliweliagweiasit.
2. ’Nnu’g geggunmitijig goqwaja’taqann ugjit ta’n mimajulitjig aqq alsumsultijig, ugjit wantaqo’ti aqq weliangweiasijig ‘lpa ‘ms’t, aqq ma’ gisigetmenetgi’g aqq ma wen ewlo’tasig, aqq ma gi’gajitepgisa’l’jig mijua’jijg.

Article 8

1. ’Nnu’g aqq ‘ms’t mimajuinu’g wejgu’aqami’tijig goqwaja’taqann ugjit ta’n mawpega’ltultimg gisna gasa’tug mimajuaqan.
2. Gm’tginaq amujpana apoqonmatultijig gesgmnaq iga’q,
   1. (a) Ta’n goqwei getu mawpega’ltultimg ula mimajuinu’g aqq ta’n telimimajultijig.
   2. (b) Ta’n goqwei wesua’tmi’tij maqamigew, ‘nnuegati’l aqq mimajuaqane’l.
   3. (c) Ta’n gisitepgisa’tultijig, gisiamsala’ltultijig gisna wesua’tmi’tij ula goqwaja’taqnn.
   4. (d) Ma gisimawpega’ltultimg.
   5. (e) Egs’pugua’taqan se’sa’tas’g ugjit ta’n masgite’tegemgig.

Article 9

’Nnu’g aqq igtig mimajuinu’g gegunmi’tijig goqwaja’taqan ugjit ta’n tami wetspegsultijig, maw ta’n telmimajultijig na’te’l. Ma gisimasgite’tegemig ugjit ula goqwaja’taqann.

Article 10

Ma gisitepgisaltultijig ‘nnu’g ta’n tett tami wetspegsultijig. Ma gisiaja’sultijig mimajuinu’g gesgmnaq gnua’tuajig aqq welte’tmi’tijig, aqq gisiapaja’sultijig.

Article 11

1. Goqwaja’taqann etegl ugjit ‘nnu’g getuminuignua’tajig ta’ telmimajultijig aqq gina’mua’tmg. Gisiigal’ajig ta’n goqwei tliatew, ‘stge’ les sites archéologiques et historiques,
2. Gm’tginaq amujpa ignmuetoql apoaonmasuti’l ugjit ‘nnu’g aqq ta’n telmimajultijig, ta’n telangita’sultiji, ta’n tela’sutma’tijig aqq ‘mjijaqamijue’l wesua’tasgi’g gesgmaa gnua’tmi’tijig, aqq penoqitelsultijig ‘nnueiei ‘tplutaqann, aqq saqawe’l gina’masuti’l.

Article 12

1. Nnu’g geggunmi’tijig goqwaja’taqann ugnit ta’n telgisite’tmitijig aaq ewumi’tijig ‘mjijaqamijei aqq ta’n tela’sutma’tijig, maw ginamasuti’l, aqq goqwajataqann ugjit ta’n telsiawmiti’jig, ango’tmi’tijig aqq ewumi’tijig ta’n tett telia’sutmamg, goqwajataqann ugjit ewumi’tijig a’sutmamgewei, aqq ta’n teliutoqamg ‘mpuinu’g.
2. G’mtginaq gisiangaptmi’tijig a’sumtmamgewe’l aqq ‘mpuinu’g, gatu amujpana gnua’tmi’tijig ‘nnu’g.

Article 13

1. Nnu’g geggunmitijig goqweja’taqann ugjit ta’n teliminuignua’tujig ta’n teliaqspneg, tlisuti’l, agnutmaqan gina’masuti’l, ta’n telwigemg aqq telgijemg, aqq ta’n teliwisunmitij ‘nnue’gati’l aqq mimajuinu’g,
2. Gm’tginaq amujpana Ango’tmi’tijig ula goqweja’taqan ugjit ‘nnu’g, gulaman gisinestatulti’jig ‘tplutaqanitug, ‘st’ge’ d’interprétation gisna natgowei wijei.

Article 14

1. Nnu’g geggunmi’tijig goqwaja’taqann ugjit ta’n telnuji’tmi’tijig gina’masuti’l aqq ginamuo’guomg, maw ‘nnueiei ‘tlisuti’l ugjit ta’n telginamuemg.
2. Nnueiei mijua’jijg geggunmitjig goqweja’taqann ugjit ts’n telginamasultijig
3. Gm’tginaq mawlugutijig maw ‘nnu’g, ‘pjiliw mija’jijg ‘nnue’gatig aqq se’g, na geggunmi’tijig gina’masuti’l ‘nnueiei aqq tlisu’tiigtug.

Article 15

1. Nnu’g geggunmitijig goqweja’taqann ugjit ta’n teligeptmite’tmi’tijjg ta’n telmimajultijig, uggina’masuti’l, ta’n goqwei teliaqspneg, aqq ta’n getutla’tigejig.
2. Gm’tginaq amujpa igalaji ‘nnu’g ugjit masgite’tegemg, aqq ta’n teliwelte’tmi’tijig ‘nnu’g aqq ta’n telieimu’tijig maw igtig mimajuinu’g.

Article 16

1. Nnu’g geggunmi’tijig goqweja’taqann ugjit ta’n telise’sa’tugl agnutmqann ‘nnuigtug.
2. Gm’tginaq amujpa Igtatg ‘ms’t ta’n goqwei se’sa’tas’g ‘nnueiei agnutmaqan. Gm’tginaq amujpana ajipjutaq jla agnutmaqan na ‘gjitm ‘nnueiei.

Article 17

1. Nnu’g aqq igtig mimajuinu’g geggunajig ‘ms’t goqweja’taqann ugjit lugowaqanemg ‘tplutaqann.
2. Gm’tginaq amujpana agnutmatijig aqq gnua’tijig ‘nnu’g ugjit ta’n teligalaji mijua’jijg etlugutijig ‘nsanoqonig lugowaqan gisna ta’n telginamasultijig, gisna ’ntsanoqonig ugjit ta’n teltajigemgig, ta’n telangita’sijig, aqq ta’n telmimajultijig, aqq migwite’tmeg ta’n tewjinuta’q gina’masuti’l.
3. Nnu’g geggunmi’tijig gowaja’taqann ugjit Masgite’tegemg lugowaqann, aqq mesenmitijig suliewei.

Article 18

Nnu’g geggunmitijig goqwa’ja’taqnn ugjig ta’n Goqwei tliatew ugjit ‘nnu’g aqq ‘tplutaqann, aqq gisiltutaq lugowinuo’guomgl ta’n gowei gistliatew ugjit ‘nnu’g.

Article 19

Gm’tginaq amujpana gnuatmitijg aqq welte’tmi’tijig ‘nnu’g ta’n tett tami getu agnutma’tultijig gesgmnaq ‘tplutuaqann wi’gatigna’tug.

Article 20

1. Nnu’g geggunmitijig goqwaja’taqann ugjig ta’n telgisitu’tijig G’ppno’lewei, sulieweigemg aqq qatamuege’l, aqq sangewite’tmg ta’n telilugwatmijig mimaju’nm’g aqq igtigl sulieweigemg.
2. Nnu’g ta’n mu gisilugwatmi’tijig mimaju’nm’g, na gisimesenmi’tijig giasgiwewi.

Article 21

1. Nnu’g geggunmi’tijig goqwajataqann ugjit ta’n me’ ajiglulgl sulieweigemg aqq qatamgewe’l, maw ta’n gisginamuemg, lugowaqann, wenjiguoml, tajigemg aqq maw sécurité sociale.
2. Gm’tginaq amujpana ango’tmitijig ta’n tellugwatmi’tijig sulieweigemg aqq qatamgewe’l. Amujpana angaptmug goqoja’taqann ugjit ‘nnu’g ta’nig gisigulitijig, e’pijig, maljewe’jg, mijuaji’jg aqq ta’n wen jile’g.

Article 22

1. Amujpana angaptmug goqwaja’taqann ugjit ‘nnu’g gisigultijig, e’pijig, maljewe’jg, mijua’jijg aqq ta’nig wenig jile’gig ugjit ula Déclaration.
2. Gm’tginaq amujpana mawlugutijig maw ‘nnu’g ugjit ta’n telwele’gig aqq ta’n telsangewe’gig ugjit ula goqweja’taqann ugjit e’pijig aqq mijua’jijg, aqq ma emego’tasijig gisna masgite’temgig.

Article 23

Nnu’g geggunmi’tijig goqweja’taqann ugjit ta’n telgisitemgl ‘nnuegti’l. Pjiliw, ‘nnu’g geggunmitij goqweja’taqann ugjit ta’n telgisitemg wenjiguo’ml, tajigemgewi aqq igtig sulieweigemg ugjit negmow, aqq nujintplutmi’tij ta’n tami tett eltlugutijig.

Article 24

1. Nnu’g wejgu’aqami’tijig goqweja’taqann ugjit ta’n teliewumitij ‘mpisunn aqq ta’n telanguamg tajigemgewe’l, ‘pjiliw wejisqalial, wi’sisg, aqq minéraux. Nnu’g Elg geggunmi’tijig koqwaja’taqann ugjit ta’n telewumi’tijig ‘ms’t weleiuti’l.
2. Ms’t ‘nnu’ newte’ telpuguit ‘tplutaqanigtug ugjit ta’n telewigisgalsijig aqq tajigitasimg. G’mtginaq amujpana igalaji ula goqweja’taqann.

Article 25

Nnu’g wejgu’aqami’tijig goqwaja’taqan ugjit ta’n mlgigno’tijig ‘mjijaqanei gina’masuti’l aqq ug’stqamu’g, nnue’gati’l, samqwan aqq igtig mimajuaqanminu’g, welgwija’lujig iapjiw.

Article 26

1. ‘Nnu’g geggunmi’tij goqwaja’taqann ugjit maqimigal, ‘nnue’gati’l aqq mimajuaqanminu’g, muta maqimigal mnaq ignmuatasinug.
2. Nnu’g geggunmi’tijig goqweja’taqann ugjit ta’n teliewumi’tijig maqamigew, ‘nnuegtati’l aqq ugjit mimajuaqanminu’g, muta ‘nnu’g na gi’s sa’q wesgowa’tijig aqq wetapegsultijig um’tgi.
3. Nnu’g amujpa ignmuetoql ‘tplutaqann aqq igatgig ula maqamigew, ‘nnue’gati’l aqqq mimajuaqanminu’g. Amuj’a gelt,ite’tegemg aqa angaptmug ‘nnueiei gina’masuti’l ugjit um’tgi.

Article 27

Gm’tginaq amujpana mawagnutma’tijig maw ‘nnu’g ugjit ‘tplutaqann, ginamasuti’l aqq maqamigeal goqwaja’taqann aqq angaptmi’tijig ta’n ‘nnu’g teliassutmi’tijig maqamigal. Amujpana angaptmi’tijig ’nnueiei ’tplutaqann, saqawe’l gina’masuti’l, aqq weju’aqamijig ta’n telassutmi’tijig maqamigal aqq mimajuaqanminu’g, aqq ugjit ta’n teliewumi’tijig. ’Nnu’g elg wejgu’aqamijig ugjit mawagnutmanew ugjit ta’n tliatew.

Article 28

1. ‘Nnu’g wejgu’aqamijig goqwaja’taqan ugjit ta’nig assutmi’tijig maqamigew aqq amujpa apangitu’tijig ugjig ta’nig wenig ewumitijig gisna wesuatmi’tij ula maqamigew, maw ‘nnue’gati’l aqq mimajuaqanminu’g.
2. Welte’tmi’tijig ta’n gisiapangitmi’tijig ugjit maqamigew, ‘nnue’gati’l aqq mimajuaqanminu’g gismesemi’tijig suliewei gisna tetpaqtegl maqamigew.

Article 29

1. Nnu’g geggunmi’tijig goqweja’taqann ugjit ta’n gisimenaqajuie’wumg aqq ango’tmug ‘ms’t gisitaqann aqq ta’n gowei wejisaqaliaq maqamigew gisna ‘nnue’gati’l aqq mimajuaqanminu’g. Gm’tginaq amujpa melgupugua’tujig apoqonmasuti’l ugjit ‘nnu’g ugjit ta’n telmenaqajuie’wumg aqq ango’tmug maqamigew.
2. Gm’tginaq amujpana melgipugua’tujig ugjit ta’n telejiglaqmi’tijig ‘mjegei ‘ntsanoqonig maqamigewitug gigjiw ‘nnue’gati’l, gesgmnaq gnua’tmi’tijig ‘nnu’g.
3. Gm’tginaq amujpana melgipugua’tijig ula tajigemgewei apoqonmasuti’l ugjit ‘nnu’g, ta’n negmow lugwatmi’titaq, na gisa’tug.

Article 30

1. Sma’gnisg ma gisilta’tijig ‘nnuegati’l, pas’g gatu welte’tmi’tijig ‘ms’t ‘nnu’g.
2. Gm’tginaq amujpana agnutma’tijig maw ‘nnu’g ugjit ta’n telgetu’ewumi’tijig sma’gnisg ‘nnue’gati’l.

Article 31

1. Nnu’g geggunmi’tijig goqwaja’taqann ugjit ta’n telango’tmi’tijig ‘nnueiei mimajuaqan, angite’tegemg, aqq gina’masuti’l sa’qawe’l, maw melgignapua’tat, mattaqte’gemg, aqq telo’ltimg, maw mimajuinue’wei aqq génétiques-ewe’l mimajuaqanminu’g, sgnminn, ‘npisunn, gina’masuti’l ugjit la faune aqq la flore, agnutmaqann, egiljemgewe’l, amalwi’gigemg, saqawe’g militamg, aqq natawaqate’genn. Elg geggunmi’tijig koqweja’taqann ugjit ta’n teliango’tmug negmowei ta’n telo’ltimg, mimajuaqann ginamasuti’l aqq saqawe’l mimajuaqane’l.
2. Gm’tginaq amujpana angotgl ula koqweja’taqann ugjit ‘nnu’g aqq ta’n teliewumi’tijig.

Article 32

1. Nnu’g geggunmi’tijig goqweja’taqann ujit ta’n teliewa’s’gl maqamigal, ‘nnue’gati’l aqq mimajuaqanmu’g.
2. Gm’tginaq amujpana mawiagnu’tmajig maw ‘nnu’g aqq ta’n wenig elegewa’tijig ugjig agnmutmanew ta’n gowei tliewetaq maqamigal, ‘nnuegati’l aqq mimajuaqanminu’g.
3. Gm’tginaq amujpa apoqonma’tulijig ugjit ta’n tliatew ugjit sangewo’tug maqamigal, sulieweigemg, mimajuaqanminu’g gisna ‘mjijaqamijue’l.

Article 33

1. ‘Nnu’g geggunmi’tij goqwja’taqann ugjit ta’n telinnuijig. Me geggunmi’tijig goqweja’taqann ugjig mesenmi’tijig citoyenneté ta’n tett tami etlwigultijig.
2. ‘Nnu’g geggunmi’tijig goqweja’taqann ugiit ta’n wenig gismesentew les membres ‘nnue’gatig.

Article 34

Nnu’g geggunmi’tijig goqweja’taqann ugjit ta’n telse’sa’timg, telgisigasgl aqq ta’n teliango’tmug lugowinuoguomg, aqq maw ta’n telitlams’tasi’tijig, gina’masuti’l saqawe’l, aqq ‘tplutaqanei, ‘pjiliw ugjit goqwa’jataqann ugjit mimanuinu’g wejguaqami’tij.

Article 35

Nnu’g geggunmi’tijig goqweja’taqan ugjit tani’g maliaptmaqanmujig ‘ms’t wenig ‘nnue’gatig.

Article 36

1. ‘nnu’g ta’nig etlwigultijig na’tami se’g, me’ geggunmi’tijig goqweja’taqann ugjit siawiagnutma’tijig mimajuinu’g maw ugjig tlams’tmi’tijig, mimajuaqan, ‘tplutqanei, sulieweigemg,
2. Gm’tiginaq amujpana mawlugutijig maw ‘nnun’g, amuj’ana igatg ula goqweja’taqan ugjit ‘nnu’g.

Article 37

1. Nnu’g geggunmi’tijig goqwaja’taqan ugjit ta’n ewmi’tijig angugamgewe’l, angnutmaqan, aqq igtig wi’gatigng g’pnno’lewei, aqq gm’tginaq amujpana geptmite’tmi’tijig ula angugamgewe’l aqq agnutmaqan aqq igtig wi’gwtigng.
2. Mu goqwei tett ta’n ewi’gas’gnug Déclaration igtug gasa’tug gowaja’taqann ugjit ‘nnu’g aqq angugamgewe’l aqq igtig wi’gatigng.

Article 38

Gm’tginaq ta’n wenig mawlugutijig maw ‘nnu’g aqq ‘tplutaqannigtug, amujpana tliatew ta’n goqwei ewi’gas’g Déclaration igtug.

Article 39

Nnu’g geggunmi’tijig goqwaja’taqann ugjit suliewei apoqonmasuti’l wejiaq g’pnno’lewaq, ugjit ‘ms’t goqwaja’taqann ewi’gas’g tett Déclaration igtug.

Article 40

Nnu’g geghunmi’tijig gowaja’taqan ugjit pipaniggesmg ugjit ‘ms’t goqwei ila’sig maw g’ppno’lewaq, aqq maw iljo’qa’sitew ta’n goqwei mu wela’s’gnug. Ula ilsutaqan amujpana angite’tmi’tijig ‘nnueiei gina’masuti’l aqq ‘tplutaqann, maw mimajuinu’g goqwaja’taqann.

Article 41

’m’st ta’n etlugutijig ugjit Nations Unies maw igtig g’pnno’lewaq amujpana mawlugutijig ugjit ta’n telie’wumg ula Déclaration, maw ta’n teliewas’g ugjit suliewei apoqonmasuti’l. Nnu’g amujpana mawlugutijig ugjit ta’n goqwei mu wela’s’gnug.

Article 42

L’Organisation des Nations Unies, maw wi’gatigng ‘st’ge l’Instance permanente sur les questions autochtones, maw igtig lugowaqann, maw gm’tginaq aqq wenig elege’wa’tijig amujpana geptmite’tmi’tijig ‘ms’t goqwei ewi’gas’g ula Déclaration.

Article 43

Ula goqwaja’taqann ewi’ga’sg tett gelgug ugjit siawmimajimg, espite’tasimg aqq geptmige’lsimg ‘nnu’g tett ugs’tqamu.

Article 44

Ms’t goqwaja’taqann ewi’gas’g tett na ugjig ji’nmug aqq e’pijig ‘nnu’g.

Article 45

Mu goqwei tett ts’n ewi’gas’g Déclaration igtug gasa’tug goqwaja’taqan ugjit ‘nnu’g nige’ aqq elmignig.

Article 46

1. Mu goqwei tett ewi’gas’g Déclaration igtug etug ta’n wen gisiew’g ugjit penoqite’tmg Charte des Nations Unies, gisna e’was’g ugjit ajipjutoq ugjit nigtua’tug maqamigal gisna g’mt’ginaq.
2. Ta’n telie’wumg goqwaja’taqann tett Déclaration iggug, mimajuinu goqwaja’taqa aqq alsusimg amujpa geptmite’tas’gl. Ta’n tujiw goqwaja’taqann ewumg tett Déclaration igtug, na elg etegl ‘tplutaqann ugjit mimajuinu goqwaja’taqann. Ta’n goqwei mu wela’s’gnug, na ma penoqitelsimg, aqq ew’g ugjig geptmite’taqan ugjit ‘ms’t mimajuinu’g.
3. Ta’n goqwei ewi’gas’g tett Déclaration igtug amujpana wesuatug ugjig tetpaqategegewei, geptmite’taqan ugjit mimajuinu goqwaja’taqann, newte’ teliugpte’tmug, ta’n welinujo’tmug ‘nnue’gatil, aqq ‘ms’t goqwei gelulg.